حرفه ای­ گری در صنعت بیمه و ضرورت توجه به شاخص صلاحیت هامرتضی گودرزی؛ نویسنده کتاب « حرفه­ ای­ گری در صنعت بیمه »

اقتصادناب_طبق اصول حرفه ­ای­ گری، سنجش صلاحیت­ های حرفه ­ای یکی از الزامات حرفه­ ها برای در امان ماندن ساحت حرفه از اقدامات نسنجیده و مخرب است.

آیین نامه ۹۰ بیمه مرکزی، علی رغم انتقادات به نحوه و کیفیت اجرای آن، آیین­ نامه­ ای است که می­ تواند با اجرای مناسب موجب افزایش بلوغ حرفه ­ای در صنعت بیمه شود.

واگذاری مسئولیت احراز صلاحیت مسئولان کلیدی و عملیاتی (یا ایجاد محدودیت در اعمال آن) موجب آسیب بر ساختار حرفه­ ای صنعت بیمه شده  و صنعت بیمه را از نظر شاخص­ های حرفه­ ای به عقب می­ راند.

با این تغییر، امکان ورود افراد فاقد صلاحیت حرفه ­ای، بیش از گذشته فراهم می­ شود و پیامد آن ممکن است ورود خدشه بر منزلت و جایگاه حرفه ­ای صنعت بیمه باشد.

حرفه ای گری و دیگر هیچ

جوامع امروزی به شدت به خدمات گروه­ های حرفه ­ای (Professional) نیازمندند، و از طرفی دیگر افراد و گروه های بی شماری خود را صاحب جایگاه و منزلت حرفه­ ای می­ دانند؛ چرا که شأن و منزلت حرفه‌ای برای آنها جایگاه مطلوبی در ذهن مخاطبانشان ایجاد می‌کند. با این حال شأن و منزلتی که مدعیان حرفه ­ای­ گری (Professionalism) به دنبال آن هستند، در عمل ممکن است برای مشاغل و پیشه هایی که به صورت عملی به سوی حرفه­ ای­ گری حرکت نکرده ­اند، ره آوردی نداشته باشد. حتی ممکن است در پاره ­ای مواقع نتیجه برعکس داشته باشد.

یکی از عواملی که نقش تعیین کننده ­ای بر حفظ شأن و منزلت حرفه ­ای دارد، دارا بودن ویژگی ها و شاخص‌های حرفه و صد البته حفظ و صیانت این شاخص‌ها در گذر زمان است[۱].

بلوغ حرفه‌ها نیز با همین شاخص‌ها پایش و اندازه‌گیری می‌شود؛ بلوغ حرفه ­ای وابسته به گستره دست­یابی به شاخص­ های مزبور است. هرچه این شاخص­ها در محیط حرفه بیشتر به اجرا درآیند، سطح بلوغ حرفه ای بالاتر خواهد بود.

یکی از ویژگی ها یا شاخص ­های مهم حرفه ­ای­ گری، سنجش صلاحیت­ های حرفه ­ای و صدور مجوز فعالیت به متقاضیان عضویت در حرفه است. افرادی که می­ خواهند عضو حرفه شوند می ­بایست صلاحیت حرفه ­ای داشته باشند و منطقاً از آنها انتظار می­ رود که وظایف تخصصی را با صلاحیت و کفایت و مراقبت حرفه ­ای انجام دهند. به افرادی که صلاحیت عضویت در حرفه را به دست آورده­ اند مجوز فعالیت در حوزه حرفه داده میشود؛ البته صلاحیت و عضویت یا مجوز فعالیت اعضای حرفه دائمی نیست بلکه به طور مستمر پایش و کنترل می­شوند.

در عرصه حرفه ­ای ­گری، نهادی که نقش متولی حرفه را بازی می ­کند با تدوین اصول و روش های پذیرفته شده در حرفه، چهارچوب فعالیت اعضاء را مشخص می­ کند. بر این اساس، اعضایی که با عدول از اصول و استانداردهای حرفه، اعتبار و وجهه حرفه را مخدوش می­ نمایند ممکن است با لغو عضویت، صلاحیت یا ابطال پروانه فعالیت مجازات شوند.

راه کار چیست؟

اعمال محدودیت در اجرای آیین­ نامه ۹۰، با مصادیق حرفه­ ای گری تطابق ندارد. واگذاری این مسئولیت خطیر به موسسات بیمه، که تحت تاثیر پارادایم کلان بازارگرایی شدید هستند، برای کلیت صنعت بیمه که لازم است به سوی حرفه ای گری حرکت نماید، مفید نیست.

لازم است صلاحیت های حرفه ای افرادی که می خواهند وارد صنعت شوند با تدوین شیوه و سازوکار مناسب سنجیده و رصد شود. اساساً این وظیفه به عهده بیمه مرکزی است تا از ورود افراد فاقد صلاحیت که منزلت و حیثیت حرفه بیمه را خدشه دار می کنند جلوگیری نماید (این مصداق همان ضرب المثل قدیمی است که حرمت امام زاده را بر عهده متولی آن می دانند).

راه کار اصولی آن است که بیمه مرکزی نسبت به بهبود آیین نامه ۹۰ اقدام نماید (نه اینکه در اعمال آن محدودیت ایجاد نماید). واقعیت آن است که در حال حاضر، احراز صلاحیت های حرفه ای در صنعت بیمه در عمل قرابت چندانی با مدل مطلوب آن ندارد. چرا که مدل مطلوب مورد نظر، مستلزم رصد مداوم، رفع نواقص و بهبود و توسعه صلاحیت ها است و منحصر به یک مصاحبه کوتاه نیست.

اگر بیمه مرکزی بر بهبود صلاحیت ها تمرکز نماید و به خاطر حفظ و صیانت از منزلت حرفه ای صنعت بیمه خست به خرج ندهد و متحمل هزینه شود، می توان گفت که در راه تعالی حرفه ای گری در صنعت بیمه و اجرای ماده ۱ قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری گام بلندی بر خواهد داشت.

۱. کتاب حرفه­ ای­ گری در صنعت بیمه، انتشارات پژوهشکده بیمه