ده شرکت کوچک بیمه ای و مخاطرات پیش رو

به گزارش اقتصادناب به نقل از بیمه داری نوین  به جز شرکت سهامی بیمه ایران، سایر شرکت‌های بیمه در بازار سرمایه عرضه شده و سهام آنها در تابلوهای مختلف بازار‌های بورس و فرابورس در حال معامله است. این موضوع سبب شده است تا عملکرد این شرکت‌ها بیش از پیش مورد توجه ذی‌نفعان قرار بگیرد و علاوه بر کارشناسان اقتصادی، تأمین‌کنندگان منابع مالی و … نیز عملکرد این شرکت‌ها را برای سرمایه‌گذاری در سهام آنها مورد بررسی قرار دهند. از این‌رو پایش عملکرد هر یک از این شرکت‌ها و مقایسه آنها به صورت افقی و عمودی مورد توجه تحلیل‌گران در بازار سرمایه است.

بر اساس آمارهای منتشرشده در سامانه کدال بورس، مانده دارایی شرکت‌های بیمه خصوصی (به جز شرکت‌های بیمه اتکایی امین و ایرانیان) در پایان سال ۹۷ به بیش از ۴۸۰ هزار میلیارد ریال رسید که این رقم نسبت به مانده پایان سال ۹۶ با رشد ۳۷ درصدی همراه شد. با این وجود پراکندگی مانده دارایی‌های شرکت‌های بیمه بسیار پراکنده بود به گونه‌ای که ۱۰ شرکت کوچک‌تر از ۲۳ شرکت خصوصی فعال به لحاظ دارایی تنها ۱۰ درصد از کل دارایی‌های بیمه‌های خصوصی را به خود اختصاص داده‌اند. با این همه این شرکت‌ها نیز در محیط بیمه‌ای کشور در حال فعالیت‌اند و تمامی متغیرهای موجود در بازار (حتی در مقیاس شدیدتر از شرکت‌های بزرگ) می‌تواند روی آنها اثرگذار باشد.

این گزارش به بررسی عملکرد شرکت‌های بیمه‌ای کوچک (به طور قراردادی شرکت‌هایی که مانده‌دارایی‌های آنها در سال ۹۷ از ۱۵۰ میلیارد ریال کمتر است) در سال ۹۷ و مقایسه آن با سال ۹۶ می‌پردازد.

بیمه نوین: حق بیمه دریافتی این شرکت در سال ۹۷ نسبت به سال قبل از آن با رشد ۷۴ درصدی همراه شد این در حالی است که خسارت پرداختی شرکت در این مدت فقط ۶۲ درصد رشد داشت. این موضوعات باعث شد تا سود ناشی از فعالیت‌های بیمه‌ای شرکت در سال ۹۷ با جهش ۱۸۰ درصدی همراه شود؛ همچنین رشد ۲۴ درصدی درآمد سرمایه‌گذاری‌ها و درآمدهای غیرعملیاتی موجب شد شرکت در سال ۹۷ با رشد ۹۲ درصدی سود خالص همراه شود. سودآوری سال‌های ۹۶ و ۹۷ بیمه نوین باعث شد تا زیان انباشته شرکت در سال‌های قبل وارد ناحیه سود شود و شرکت از خطر شمول ماده ۱۴۱ اصلاحیه قانون تجارت خارج شود و سهام‌داران را به آینده سودآوری شرکت امیدوار کند.

بیمه سینا: این شرکت نیز همچون بسیاری از شرکت‌های گروه با مشکل مطالبات سنگین از بیمه‌گذاران و نمایندگان مواجه است. تبدیل نیمی از سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت شرکت به سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت از تغییرات مهم در طبقه‌بندی دارایی‌های شرکت در سال ۹۷ به شمار می‌رود. در زمینه عملکرد بیمه‌ای نیز، اگرچه در نگاه نخست فزونی رشد ۳۶ درصدی حق بیمه دریافتی به رشد ۳۰ درصدی خسارت پرداختی از بهبود وضعیت سودآوری بیمه سینا در زمینه بیمه‌گری حکایت دارد؛ اما رشد ذخایر و سایر هزینه‌های بیمه‌ای سبب شده است تا در نهایت عملیات بیمه‌ای شرکت با زیان ناخالص همراه شود. هر چند درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها بخشی از این زیان را جبران کرد؛ اما حاصل نهایی عملکرد این شرکت زیان بود. با حصول این زیان (به‌رغم سودآوری در سال ۹۶) بیمه سینا در پایان سال ۹۷ بر زیان خود افزود و در آستانه شمول ماده ۱۴۱ اصلاحیه قانون تجارت قرار گرفت.

بیمه سرمد: برخلاف بسیاری از شرکت‌های گروه بیمه، بیمه سرمد بخش عمده‌ای از دارایی‌های خود را به سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت اختصاص داده است. بررسی یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی شرکت نشان می‌دهد سپرده‌های بلندمدت بخش عمده این قلم دارایی را تشکیل می‌دهند که نرخ بازدهی آنها بین ۵/۱۷ تا ۲۱ درصد است. نرخ حدود ۲۱ درصدی بازده سرمایه‌گذاری‌های بیمه سرمد نیز با این دارایی‌ها مطابقت دارد. در بخش عملیات بیمه‌ای نیز حاشیه سود ناخالص عملیات بیمه‌ای با رشد ۱۱ درصدی همراه شده است. با این وجود، سود ناشی از تسعیر دارایی‌های ارزی و همچنین سود ناشی از فروش ملک خیابان میرداماد، موجب شناسایی سود ۳۱۱ میلیارد ریالی شرکت شده و سود خالص آن را در پایان سال ۹۷ به ۵۱۱ میلیارد ریال رسانده است که این رقم جهش ۱۱۸ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.

بیمه آرمان: بیش از ۶۰ درصد دارایی‌‌های این شرکت به صورت مطالبات از بیمه‌گذاران و سایر مطالبات است و کمتر از ۱۰ درصد از دارایی‌ها به سرمایه‌گذاری اختصاص دارد. نکته حائز اهمیت دیگر در این زمینه آنکه همین میزان سرمایه‌گذاری نیز چندان به حوزه‌های سودآور تخصیص نیافته به طوری که بازدهی آنها در سال ۹۷ تنها حدود پنج درصد بوده است. با این همه فعالیت شرکت در سال ۹۷ در حوزه بیمه با پیشرفت‌هایی روبه‌رو شد. رشد پنج درصدی حق بیمه دریافتی در مقابل افزایش ۱۱ درصدی خسارت پرداختی نشانی بارز از این موضوع دارد. با این وجود، حاصل فعالیت‌های شرکت بیمه آرمان در سال ۹۷ همچنان زیان بود که این موضوع شرکت را در شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت قرار داد.

بیمه تجارت‌نو: شرکت بیمه تجارت نو نیز به‌رغم تازه‌تأسیس بودن گرفتار حجم انبوهی از مطالبات است به گونه‌ای که این قلم از دارایی‌ها بیش از ۳۰ درصد از دارایی‌های شرکت را به خود اختصاص داده است. سهم سرمایه‌گذاری‌ها در سبد دارایی‌های این شرکت نیز حدود ۳۵ درصد است که بر اساس بررسی‌ها بازده میانگین آنها در سال ۹۷ حدود ۲۵ درصد بود. در زمینه بیمه‌گری رشد سه برابری حق بیمه دریافتی شرکت در سال ۹۷، باعث شد این شرکت از این نظر پس از بیمه خاورمیانه در رتبه دوم جای داشته باشد. با این وجود جهش حدود چهار برابری خسارت پرداختی باعث شد تا سود عملیات بیمه‌ای تجارت نو در این سال تنها هشت درصد و سود خالص شرکت تنها ۹ درصد رشد داشته باشد.

بیمه تعاون: این شرکت نیز با ۵۷ درصد بیشترین سهم از دارایی‌ها را به مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان اختصاص می‌دهد از طرفی این موضوع کیفیت دارایی‌های شرکت را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در بخش عملکرد بیمه‌ای نیز شرکت بیمه تعاون تنها شرکتی است که میزان حق بیمه دریافتی آن در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ کاهش یافت. با این وجود شرکت، حدود ۲۴ درصد از حق بیمه دریافتی را اتکایی کرد که از این نظر رتبه دوم را پس از بیمه دی در اختیار دارد. با این وجود شرکت بیمه تعاون موفق شد بیشترین حاشیه سود عملیاتی را پس از بیمه زندگی خاورمیانه از آن خود کند. در حوزه سرمایه‌گذاری‌ها نیز نرخ بازده کسب‌شده از سوی بیمه تعاون حدود ۴۰ درصد بود که دومین بازده سرمایه‌گذاری در میان شرکت‌های بیمه است. این موضوعات سبب شدند سود خالص بیمه تعاون در سال ۹۷ با رشد حدود ۳۰ درصدی همراه شود.

بیمه میهن: ترازنامه شرکت نشان می‌دهد در سال ۹۷ مدیران شرکت با کاهش حساب‌های دریافتی و همچنین فروش دارایی‌های مشهود، سبد دارایی‌های شرکت را اندکی کاراتر و مولدتر کرده‌اند. افزایش دو برابری درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها نشانه‌ای از بهبود وضعیت شرکت در این حوزه را دارد. در بخش عملیات بیمه نیز، حق بیمه دریافتی شرکت با رشد حدود ۳۸ درصدی همراه شد؛ این در حالی است که خسارت پرداختی شرکت حدود چهار درصد کاهش داشت. با این همه شرکت بیمه میهن با حدود ۸۶ درصد، بیشترین نسبت خسارت را در میان شرکت‌های بیمه‌ای به نام خود ثبت کرد. هر چند میزان زیان‌دهی شرکت در سال ۹۷، چندان قابل توجه نبود؛ اما شرکت همچنان در آستانه مشمول ماده ۱۴۱ اصلاحیه قانون تجارت قرار دارد.

بیمه حکمت صبا: در این شرکت علاوه بر سهم بالای مطالبات، دارایی‌های ثابت نیز حدود ۳۰ درصد از سبد دارایی را به خود تخصیص داده‌اند تا سهم سرمایه‌گذاری‌ها در سبد دارایی شرکت به حدود ۱۳ درصد کاهش یابد. علاوه بر سهم کم سرمایه‌گذاری‌ها، بازدهی نه چندان قابل توجه آنها (حدود ۱۰ درصد) باعث شد تا درآمد سرمایه‌گذاری‌های شرکت نقش چندانی در سودآوری شرکت بر عهده نداشته باشد. در حوزه فعالیت‌های بیمه‌ای نیز هر چند حق بیمه دریافتی شرکت تنها یک درصد رشد کرد و در مقابل خسارت پرداختی شرکت ۲۵ برابر شد؛ اما کاهش ذخایر موجب شد سود عملیاتی شرکت در بخش بیمه با افزایش ۴۶ درصدی همراه شود. با این همه رشد هزینه‌های عمومی و اداری باعث شد تا این سود کاهش یابد به گونه‌ای که سود خالص شرکت در سال ۹۷، نسبت به سال قبل از آن با افت ۴۴ درصدی همراه شد.

بیمه حافظ: اختصاص بیشترین سهم از دارایی‌ها به دارایی‌های مشهود و حساب‌های دریافتنی، وجه متمایز بیمه حافظ نسبت به سایر شرکت‌های بیمه است. این موضوع باعث شد آنچنان که باید و شاید دارای‌های شرکت، مولد نباشند. نکته جالب توجه آنکه همان سرمایه‌گذاری‌های اندک شرکت نیز بازدهی منفی برای شرکت حاصل کردند.  در بخش عملیات بیمه‌ای نیز رشد ۱۱۳ درصدی درآمد حق بیمه دریافتی در کنار تنها رشد ۵۶ درصد خسارت‌های پرداختی، تحت تأثیر رشد سایر هزینه‌های بیمه‌ای قرار گرفت و موجب شد فعالیت شرکت در این حوزه نیز زیان‌ده باشد. عملکرد زیان‌بار شرکت در هر دو حوزه سرمایه‌گذاری و بیمه باعث شد حقوق صاحبان سهام شرکت نیز منفی شود و بیمه حافظ در شمول ماده ۱۴۱ اصلاحیه قانون تجارت قرار گیرد.

بیمه زندگی خاورمیانه: تازه‌تأسیس بودن این شرکت باعث شد تا مقایسه دارایی‌ها و عملکرد آن با سایر شرکت‌ها چندان موضوعیت نداشته باشد؛ مثلاً بخش عمده‌ای از دارایی‌های شرکت همچنان به صورت نقد بود و مطالبات (بر خلاف سایر شرکت‌ها) درصد اندکی از دارایی‌های شرکت را تشکیل می‌دهند. در بخش بیمه‌گری نیز عدم پرداخت خسارت از سوی شرکت در سال قبل، قابلیت مقایسه اعداد و ارقام پیرامون عملکرد شرکت را از موضوعیت خارج کرد. با این همه آنچه مسلم است اینکه بیمه زندگی خاورمیانه در ابتدای راه و در مرحله رشد قرار دارد و برای مقایسه عملکرد آن با دیگر شرکت‌ها به چند سال زمان نیاز است.

با مرور عملکرد شرکت‌های کوچک‌تر بیمه‌ای و مقایسه آنها با شرکت‌های بزرگ  نشان از وضعیت سودآوری نامطلوب در این شرکت‌ها دارد به گونه‌ای که تمامی شرکت‌های زیان‌ده و در مشمول ماده ۱۴۱ فعال در صنعت بیمه در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند. آنچه مسلم است اینکه سال ۹۷ فرصت مناسبی برای مدیران بیمه‌ای برای سر و سامان دادن به وضعیت نهاد تحت مدیریت‌شان بود؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از این شرکت‌ها نتوانستند از این موقعیتِ طلایی استفاده کنند؛ اما در سال جاری با توجه به بازدهی بسیار مناسب سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به نظر می‌رسد مدیران بار دیگر این شانس را دارند تا از لجام گسیختگی‌های نظام اقتصادی کشور، این بار در این حوزه استفاده کنند. صورت‌های شش ماهه شرکت‌های بیمه که در هفته‌های آینده منتشر خواهد شد نتیجه عملکرد هر یک از مدیران در این زمینه را به نمایش خواهد گذاشت.

منبع:بیمه داری نوین