به گزارش اقتصادناب  به نقل از بیمه داری نوین، ادامۀ حیات شرکت‌ها و سایر بنگاه‌ها در بازار آزاد که در آن رقابت روزبه‌روز شدیدتر و بی‌رحمانه‌تر می‌شود بدون برخورداری از سطحی مطلوب از اثربخشی در دستیابی به اهداف و کارآیی و صرفۀ اقتصادی و مدیریت بهینۀ منابع امکان‌پذیر نیست.
به طور معمول باقی ماندن شرکت‌ها در عرصۀ رقابت در یک صنعت رقابتی به دو طریق امکان‌پذیر است. افزایش درآمدها و کاهش هزینه‌ها. بخش عمده‌ای از هزینه‌ها در صنعت بیمه به عملیات بیمه‌ای شرکت مربوط می‌شود که خسارت‌ها و هزینه‌های جانبی بیمه‌ای مربوط نمونه‌ای از آنهاست و مدیریت این‌گونه هزینه‌ها کاملاً تخصصی است؛ اما بخش دیگری از هزینه‌ها در شرکت‌های بیمه همچون دیگر شرکت‌ها به هزینه‌های عمومی و اداری و پرسنلی بازمی‌گردد.

حقوق پرداختی به پرسنل شرکت، هزینۀ شعب نمونه‌ای از این هزینه‌ها به شمار می‌روند. در این گزارش سعی شده است که هزینه‌های عمومی، اداری و پرسنلی شرکت‌های صنعت بیمه به لحاظ کمی و کیفی مورد بررسی قرار گیرند. جامعۀ آماری مورد بررسی در این گزارش شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران است. در این میان به دلیل عدم انتشار صورت‌های مالی سال ۹۷ دو شرکت بیمۀ آرمان و رازی (به‌رغم اتمام مهلت قانونی)، از انعکاس آمار مربوط به این شرکت‌ها صرف نظر شده است.

بنا برآمارهای منتشرشده جمع هزینۀ شرکت‌های بیمه (در جامعۀ مورد بررسی) در سال ۹۷ به حدود ۲۰۰ هزار میلیارد ریال بالغ شده که شرکت بیمۀ آسیا با حدود ۳۵ هزار میلیارد ریال بیشترین جمع هزینه را به خود اختصاص داده است. در این رتبه‌بندی دو شرکت بیمۀ دانا و البرز به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

همچنین بر اساس این آمار جمع هزینه‌های عمومی و اداری این شرکت‌ها رقمی معادل ۱۹ هزار میلیارد ریال بود که این رقم نسبت به سال قبل با رشد حدود ۲۰ درصدی همراه شد. در رتبه‌بندی شرکت‌ها به لحاظ هزینه‌های عمومی، اداری و پرسنلی شرکت‌ها بیمۀ آسیا با رقمی معادل ۱/۳ هزار میلیارد ریال در رتبۀ نخست قرار دارد و دو شرکت بیمۀ دانا و حافظ در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

اما آنچه مسلم است توجه صرف به میزان ریالی هزینه‌ها و عدم تعدیل آن با توجه به اندازه و حجم عملیات بیمه‌ای شرکت‌ها ممکن است اطلاعات نادرستی به دست دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در صنعت بیمۀ کشور در سال ۹۷ به صورت میانگین حدود ۱۲ درصد از درآمد دریافتی حق بیمۀ شرکت‌ها صرف هزینه‌های اداری و پرسنلی شده است.

این رقم در سال ۹۶ نزدیک به ۱۴ درصد بود که این موضوع نشان می‌دهد به‌رغم وجود تورم و افزایش حدود ۱۵ درصدی هزینۀ کارکنان، شرکت‌های بیمه موفق شده‌اند تا حدودی از رشد هزینه‌های دفتری و پرسنلی خود بکاهند. (لازم به ذکر است در محاسبۀ این میانگین اطلاعات و آمار دو شرکت بیمۀ زندگی خاورمیانه و بیمۀ حکمت صبا به دلیل نوپا بودن و انحراف زیاد داده‌های مربوط به این دو شرکت از سایر شرکت لحاظ نشده است.) در میان سایر شرکت‌های گروه بیمه، بیمۀ دی نسبت کمتری از درآمدهای حق بیمۀ خود را صرف هزینه‌های عمومی و اداری و پرسنلی کرده و سهم این قلم هزینه‌ای از جمع هزینه‌های این شرکت نسبت به سایر شرکت‌ها نیز ناچیز است. در مقابل دو بیمۀ تجارت‌نو و میهن با اختصاص حدود ۲۰ درصد از جمع هزینه‌های خود به هزینه‌های اداری و پرسنلی بیشترین وزن را به این قلم هزینه‌ای داده‌اند.

بخش عمده‌ای از هزینه‌های عمومی و اداری و پرسنلی از سوی شرکت‌های بیمه در شعب این شرکت‌ها صرف می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیمۀ آسیا با ۸۹ شعبه بیشترین تعداد شعبه را نسبت به سایر شرکت‌های بیمۀ خصوصی دارد. بیمۀ پاسارگاد نیز با تعداد ۸۱ شعبه از این حیث در رتبۀ دوم قرار دارد.

 بیمۀ زندگی خاورمیانه تنها با یک شعبه، کمترین تعداد شعبه را دارند. (شایان ذکر است در این محاسبات تنها تعداد شعب لحاظ شده و دفاتر نمایندگی و باجه‌های مربوط به این شرکت‌ها لحاظ نشده است.) بر این اساس میانگین هزینه‌های انجام‌شده در هر شعبه حدود ۳۰ میلیارد ریال بوده است که در این میان بیمۀ ملت و بیمۀ زندگی خاورمیانه به ترتیب با میانگین هزینۀ ۹۵ میلیارد ریالی و با ۷۵ میلیارد ریالی (به دلیل تعداد شعبۀ کم) بیشترین هزینه را از حیث سرانۀ شعبه دارند.

محاسبات مربوط به تعداد شعب را در مورد تعداد پرسنل شرکت‌ها نیز می‌توان تعمیم داد. بر اساس آمارهای منتشرشدۀ بیمۀ آسیا با ۲۶۲۸ نفر پرسنل، نسبت به سایر شرکت‌های بیمۀ خصوصی پیشتاز است و بیمه‌های دانا و البرز نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بیمۀ اتکایی امین نیز با ۱۷ نفر کمترین تعداد پرسنل را در میان شرکت‌های بیمه دارد. بر اساس بررسی‌ها میانگین هزینه‌های عمومی، اداری و پرسنلی به ازای هر نفر در صنعت بیمه در سال ۹۷ حدود ۱۵۰۰ میلیون ریال بود. در میان شرکت‌ها نیز بیمۀ اتکایی امین به دلیل تعداد پایین کارکنان، بیشترین سرانۀ هزینۀ عمومی و پرسنلی را به ازای هر نفر پرسنل دارد.

بر اساس اصول اقتصاد خرد، افزایش هزینه‌ها زمانی از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر است که درآمدی بیش از هزینۀ ایجادشده برای بنگاه اقتصادی به ارمغان آورد. هر چند عوامل زیادی بر درآمد حق بیمۀ شرکت‌های بیمه تأثیرگذار است و نمی‌توان آن را به یک عامل مربوط دانست؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در بسیاری از شرکت‌های صنعت بیمه، نرخ رشد درآمد حق بیمه در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ بیشتر از نرخ رشد هزینه‌های اداری و پرسنلی بود.

این موضوع نشان‌گر آن است که مدیران شرکت‌ها توانسته‌اند با استفاده از داشته‌های اداری و انسانی موجود خود بیشترین رشد درآمد را به ثبت رسانند. شرکت‌هایی همچون بیمۀ حکمت صبا، تجارت‌نو و حافظ در صدر این شرکت‌ها قرار دارند. در این میان شرکت‌هایی نیز بوده‌اند که نرخ رشد درآمد حق بیمۀ آنها از نرخ رشد هزینه‌های عمومی و پرسنلی آنها کمتر بوده است.

به عقیدۀ نگارنده این هنر مدیریت است که بتواند با کمترین هزینه بیشترین رشد درآمد و به تبع آن سود را عاید سهام‌داران شرکت کند. با توجه به ماهیت صنعت بیمه نمی‌توان چندان در زمینۀ عملیات اصلی (بیمه‌گذاری) درآمدها را افزایش یا هزینه‌ها را کاهش داد؛ بنابراین مدیران می‌توانند برهزینه‌های عمومی، اداری و پرسنلی خود تمرکز بیشتری داشته باشند.

ظرفیت بالقوه‌ای که می‌توان با به خدمت گرفتن نیروهای متخصص و کارآمد، درآمدهای شرکت را چندین برابر کرد یا با صرفه‌جویی در هزینه‌های عمومی، اداری و پرسنلی بیشترین بهره‌برداری را از داشته‌های موجود به عمل آورد. باقی ماندن شرکت‌ها در بازار رقابتی و افزایش سهم بازار تنها و تنها در گرو افزایش بهره‌وری و استفاده از همین ظرفیت‌های بالقوه است.