اقتصادناب_در پروژه ارزیابی انفورماتیک شرکت‌های بیمه، یکی از شاخص‌های ارزیابی حجم سرمایه‌گذاری در حوزه آی‌تی است. اما مهم این است که شرکت‌ها نیازسنجی درستی از خود ندارند
به گزارش اقتصادناب این روزها و با پبشنهاد بیمه مرکزی ، تأسیس شرکتی به‌عنوان بازوی فناوری بیمه مرکزی از سوی برخی مقامات نظارتی مطرح می شود که به زعم بسیاری اگر چه در حال حاضر می‌تواند به‌عنوان یک ضرورت مطرح باشد چرا که در شرایطی که شرکت‌های بیمه قادر نیستند سرمایه لازم را در توسعه فناوری انجام دهند و همچنین بازار رقابتی مؤثری در حوزه فناوری‌های بیمه‌ای وجود ندارد، ایجاد شرکتی که با سرمایه مکفی به یک بازیگر فعال در صنعت بیمه بدل شود می‌تواند مسیر برون‌رفتی از کندی توسعه فناوری در این صنعت باشد ، اما از سوی دیگر اییجاداین شرکت مورد نقد بسیاری از صاحب نظران است چرا که معتقدند راهی که دیگران رفته اند را چرا باید دوباره تکرار کنیم و ایجاد جهش فناوری در صنعت بیمه تنها با ایجاد یک شرکت که بیم انحصار از ان می رود ، انکان پذیر نیست و راههای دیگری هم برای جهش وجود دارد اگر چه برخی معتقدند طبعاً الگویی شبیه شرکت خدمات انفورماتیک در حوزه بانکی می‌تواند به تأسیس چنین شرکتی کمک شایانی کند. طبعاً هر فرایندی در مسیر اجرا با آزمون و خطاهایی همراه خواهد بود.
در این راستا طی میزگردی در نشریه بیمه داری نوین با حضور کارشناسان و فعالان ارشد صنعت بیمه، باید و نباید های تاسیس شرکت مورد اشاره مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است.
نعمتی مدیر کل فناوری اطلاعات بیمه مرکزی، بنویدی مدیر عامل بیمه میهن، بختیاری مدیر عامل بیمه رازی، ضرابیه مدیر عامل بیمه سامان و امیرشکاری مدیرگروه بانکداری الکترونیک پژوهشکده پولی و بانکی، اعضای میزگرد پیشرو هستند که متن آن را باهم می‌خوانیم.
لازم بذکر است که از مقامات شرکت فناوران خبره نیز در این میزگرد به عنوان بازوی فناوری صنعت بیمه دعوت بعمل آمد که متاسفانه در این میزگرد حضور نیافتند .
* با توجه به اینکه ایجاد شرکتی در حوزه آی‌تی و انفورماتیک، در برنامه‌های بیمه مرکزی است ارزیابی نظرات بیمه‌گران برای هدایت مطلوب این شرکت می‌تواند راهگشا باشد، در ابتدا بفرمایید ایده این شرکت تا چه اندازه پرورش یافته و در چه موقعیتی است؟
نعمتی: این موضوع به صورت یک طرح در حال بررسی مطرح است و هنوز به تصمیم نهایی نرسیده. قطعا صحبت‌های صاحبنظران و دست‌اندرکاران بیمه‌ای هم مدنظر قرار خواهد گرفت. خواستگاه موضوع به سال‌های قبل برمی‌گردد چراکه صنعت بیمه به دنبال فناوری نوین و پیشرفته‌ای است که خود را با فرآیندهای روز همراه کند یکی از ایده‌ها برای تسریع حرکت به آن سمت این است که شرکت انفورماتیک تاسیس کند، این ایده به ذهن خطور کرد که می‌توان شرکتی با مالکیت خود شرکت‌های بیمه ایجاد کرد که به لحاظ مالی بتواند گسترش پیدا کند تا از یک‌سو سرویس‌دهی بهتری داشته باشد و از سوی دیگر، مشخصا یک شرکت به‌طور حرفه‌ای و گسترده در حال ارائه خدمات انفورماتیک به اکثر شرکت‌های صنعت بیمه است، و این اگرچه یک فرصت بزرگ است اما تهدید بزرگ هم محسوب می‌شود چراکه اگر مشکلی برای این شرکت بوجود آید؛ دوسوم صنعت بیمه دچار مشکل و خلل می‌شود و این درخور صنعت بیمه نیست. مجموع این مباحث این نظریه را شکل داده که بیمه مرکزی بتواند یک شرکت خدمات آی‌تی در ارتباط با بیمه شکل دهد که مثل شرکت خدمات انفورماتیک بانکی سرویس‌دهی کند. البته لازم است نقاط قوت و ضعف آن تجربه مطالعه و مدنظر قرارگیرد.
*از دیدگاه مدیرعامل مباحث ذکر شده را مرور کنیم. شما تاسیس چنین شرکتی را تا چه اندازه ضروری می‌دانید؟
بختیاری: من فکر میکنم این مساله موضوع حساس و مهمی است اگرچه از همین ابتدا مخالفت خود را با تاسیس این شرکت به سیاق مدل بانکی موجود اعلام میکنم.
اما باید تاکید داشت که یکی از مباحث مهم صنعت بیمه برای کسب موفقیت «فناوری اطلاعات» است. بسیاری از آیین‌نامه‌ها، مقررات و ضوابط بدون به‌کارگیری فناوری اطلاعات مقدور نیست. بحث مبارزه با تخلفات، نوآوری و شفافیت در ارتباط تنگاتنگ با این موضوع است. در حال حاضر دوسوم شرکت‌ها در حال استفاده از راه‌حل فعلی یعنی شرکت آی‌تی موجود (فناوران) هستند حال باید دید آیا مشکلی در این زمینه وجود دارد یا خیر. اگر مشکل وجود دارد قطعا باید به دنبال راه‌حل بهتری بود راهکاری که با شرایط حال حاضر تناسب داشته باشد نه اینکه تجربه امتحان شده شبکه بانکی را تکرار کنیم.
بنویدی: Big Data یا اطلاعات انباشته‌شده در صنعت بیمه منجر به این شده است که نهاد ناظر نگران آن باشد که چگونه می‌توان از این اطلاعات گرانبها استفاده و از آن حفاظت کرد. این بیگ‌دیتا از منظر خود شرکت‌های بیمه هم ارزشمند و به عنوان یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود که می‌توانند از آن در بازار رقابت بیمه استفاده کنند. اینکه شرکت‌ها بخواهند صرفا از یک الگوی واحد در فناوری اطلاعات استفاده کنند، تجربه بانک‌ها نشان داده که درنهایت نتیجه مناسبی را دربر نداشته است و بانک‌هایی که مستقل عمل کرده‌اند در این‌باره موفق‌تر بوده‌اند این موضوع می‌تواند به شرکت‌های بیمه هم تسری داده شود. بهتر است شرکت‌های بیمه در بخش فناوری به صورت مستقل و با توجه به سیاست‌ها و استراتژهای خود سرمایه‌گذاری کنند. اگر سهامداران به این بخش مهم اهمیت دهند و احساس کنند که این دیتای موجود یک مزیت رقابتی گرانبها است، قطعا ترجیح نخواهند داد که بین همه شرکت‌ها به اشتراک گذاشته شود. موضوع دیگر بحث بلاکچین Block chain است که در سال‌های اخیر مطرح شده است. اگر ما تصور کنیم کل اطلاعات شرکت بیمه بلاک‌های است که قرار است در بیمه مرکزی گردآوری شود، حداقل باید یک پروتکل یا زنجیره منطقی برای ارتباط این بلوک‌ها تعریف شود تا امکان رد و بدل درست اطلاعات و بهره‌برداری ار آنها فراهم شود.
ضرابیه: در مورد موضوع مورد اشاره من کاملا اطمینان دارم دغدغه‌های بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه در حوزه فناوری اطلاعات مشترک است. جای خوشحالی دارد که در کشور ما نهاد ناظر نگرانی مشترک با شرکت‌های بیمه دارد. این امر نشان می‌دهد بیمه مرکزی به دنبال توسعه شرکت‌های بیمه در کشور است. باید تاکید کرد، اگر آی‌تی بخواهد در کشور رشد کند باید یک اکوسیستم فناوری در کشور ایجاد کنیم. در حال حاضر دوسوم شرکت‌های بیمه با یک شرکت حوزه آی‌تی کار می‌کنند اگر این اتفاق افتاده این به دلیل نگاهی است که بازیگران صنعت بیمه به آی‌تی داشته اند. سرمایه‌گذاری قوی در حوزه آی‌تی صورت نگرفته و نتیجه آن تجمیع فعالیت شرکت‌ها در این زمینه بوده است. شرکت‌های بیمه می‌توانند با توجه بیشتر به زیرساخت‌ها، آی‌تی را در کشور توسعه دهند.
امیرشکاری: شاید بهتر باشد درخصوص ریشه‌های ایجاد شرکت خدمات انفورماتیک در شبکه بانکی اشاره‌ای کوتاه صورت گیرد؛ از سال ۷۲ این شرکت ثبت شد و هدف از تشکیل آن به وجود آوردن اتوماسیون بانکی بوده در این راستا باید تاکید کرد در ابتدا بانک مرکزی خیلی مطرح نبوده است. این مساله اول با بانک ملی و صادرات آغاز شد که کربنکینگ را وارد کشور کردند و کم‌کم سامانه‌های بانک مرکزی. سوییچ کارت(شتاب) تاسیس شد. باید اشاره کرد از انجا که بانک مرکزی سیاست‌های پولی را پایش و ارزش پول را کنترل می‌کند قسمتی از سامانه‌ها عملیاتی هستند نظیر پایا، ساتنا، پرداخت و شتاب که بیشتر دارای سازوکار اجرایی هستند. اما سیاست و استراتژی اصلی خدمات انفورماتیک این است که سامانه‌ها را به حاکمیتی و رقابتی تفکیک کرده است در این راستا سامانه‌های رقابتی را در بازار عرضه و سامانه‌های حاکمیتی را حفظ می‌کند. تجربه نشان داده که در بعضی جاها سرمایه‌گذاری یک نهاد حاکمیتی یک لایه تکنولوژی را بالا میبرد. به عبارتی یک دوره خدمات انفورماتیک جهشی را ایجاد می‌کند. چهار، پنج سال پایش کرده و بعد در بخش خصوصی کپی‌های موازی با آن و سیستم‌های جدید به وجود می‌آید. بنابراین از یک زاویه اگر در صنعت بیمه شرکت خدمات انفورماتیک ایجاد شود به نوعی با سرمایه‌گذاری قابل توجه توسط نهاد حاکمیتی جهش ایجاد می‌شود. از یک زاویه دیگر هم می‌خواهم به این مساله نگاه کنم. ما در آی‌تی نرم‌افزار عملیاتی داریم که کارش اتوماسیون یک فعالیت است. نظیر صدور، تمدید یا گزارش از انواع بیمه‌نامه‌ها. در یک‌سری لایه‌های عمیق‌تر سامانه‌های هوش تجاری داریم. اما جایی که بیزینس‌ها را متفاوت می‌کند سامانه عملیاتی است. بانک‌هایی که سامانه مشابه دارند در حوزه عملیات مشابهند و همه آنها حوزه «ام‌بی‌ای» برای مدیران ارشد دارند که تفاوت بین بانک‌ها در آن است. اکسپرت‌های بانک تعیین می‌کند که من چه گزارشی نیاز دارم. بخش نامه بانک مرکزی به همه آنها یکی است اما در تصمیم‌گیری و سامانه‌های مدیریتی متفاوتند.
*می خواهیم به چالش‌های موجود در هنگام تاسیس و فعالیت اشاره کنید. این مساله با چه چالش‌هایی مواجه بوده است.
نعمتی: هنوز به جزئیات تشکیل این شرکت پرداخته نشده؛ اما در صحبت‌های گذشته، بیمه مرکزی تمایل داشت که نسبت به سایر شرکت‌ها سهام بیشتری داشته باشد و مالکیت شرکت بیشتر به سمت نهاد ناظر باشد. با توجه به اینکه هنوز به جزئیات پرداخته نشده است، من هنوز صحبتی در زمینه تداوم آن نشنیده‌ام.
*دیدگاه شما چیست؟
بختیاری: به نظرم پیش از تشکیل این شرکت و ورود به جزئیات آن باید تحلیلی صورت بگیرد که آیا می‌توان اقدام بهتری انجام داد. مساله بعد این که تجربه دنیا چیست؟ مساله بعدی که می‌توان به آن اشاره کرد اینکه تجربه سیستم بانکی در حوزه ایجاد شرکت خدمات انفورماتیک لازم است تحلیل شود. به اعتقاد من این تجارب ثروت و دارایی است که بیمه‌ای به اسانی در حال حاضر در اختیار دارند. ضمن اینکه لزومی ندارد ما هم همان راه بانک را برویم. تفکیکی باید وجود داشته باشد که نقش بیمه مرکزی در این میان چیست و توقعش از شرکت‌ها به چه صورت است؟ من فکر میکنم بهترین کار این است که بیمه مرکزی سامانه‌های زیرساختی ایجاد کند. منظورمان از زیرساخت اطلاعات و داده‌هاست. مهندس نعمتی به ابعاد زیرساختی اشاره کردند. این موضوع از نمونه کارهایی است که خیزهایی برای آن برداشته شده است. نظیر استانداردسازی داده‌ها و استفاده از نمونه‌هایی که در دنیا وجود دارد. چنین اقداماتی را بیمه مرکزی باید انجام دهد. بیمه مرکزی یک‌سری استانداردها را مشخص کند و ضمن ابلاغ این استانداردها بدون دخالت در فضای رقابتی شرکت‌های بیمه و اینکه هر شرکتی از چه راهی می‌خواهد در حوره آی‌تی وارد شود تکلیف کند که باید این استانداردها رعایت شود، استانداردها و چارچوب‌ها یک‌سری چالش‌ها ایجاد می‌کند که تفکیک وظایف را ایجاب می‌کند. من ترجیح می‌دهم در دور بعدی این میزگرد به راه‌حل‌ها اشاره کنم. یکی از مسائل مهم این نیست که شرکت‌ها خودشان شرکت انفورماتیک تاسیس کنند، بلکه می‌توان اقداماتی انجام داد که نهادهایی مستقل از شرکت‌ها وجود داشته باشند.
*بله بهتر است در دور بعد این مساله باز شود. مهم‌ترین نکته این است که اجماع نظر در شرکت‌های بیمه نیست و سرمایه‌گذاری اولیه در شرکت‌های بیمه صورت نگرفته است.
بنویدی: لازم است در مورد سهامداری این شرکت موضوعی را بیان کنم. براساس تجربه همکاری شرکت‌های بیمه دور از ذهن است که آنها بخواهند در یک سازمانی با این هدف با هم مشارکت کنند. اما اگر برگردیم به انگیزه بیمه مرکزی برای تاسیس این شرکت لازم است به برخی نکات توجه شود، بیمه‌ها با بانک‌ها در نحوه عملکرد و عملیات بسیار متفاوت هستند، حجم تراکنش بانک‌ها با بیمه‌ها متفاوت است، بانک‌ها تراکنش‌های بسیار زیاد و ساده‌ای دارند اما تراکنش‌های بیمه کمتر و لی پیچیده و وابسته به نیروی انسانی است و کارکنان و نمایندگان شرکت‌های بیمه هستند که در پردازش این اطلاعات و تراکنش‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کنند. اینکه جایی جود داشته باشد که اطلاعات شرکت‌های بیمه در آن متمرکز شود، بسیار خوب است، اما اینکه با دیوانسالاری یک شرکت بخواهد این کار را انجام دهد با استراتژی‌ها و نقشه کسب‌وکار شرکت‌های بیمه مغایرت دارد.
ضرابیه: یکی از سوال‌هایی که در اینجا می‌تواند مطرح شود این است که آیا اگر شبکه بانکی به قبل برگردد با توجه به محیط تکنولوژیکی که الان در دسترس است باز هم این مسیر را خواهد رفت؟ پاسخ به این سوال شاید بتواند در ارائه راهکارهای جدید به ما کمک کند. دغدغه شرکت‌های بیمه و بیمه مرکزی این است که رشد صنعت بیمه را بیشتر کنیم. حال سوال این است که اگر بخواهیم صنعت بیمه با نرخ بیشتری رشد کند چه اقداماتی لازم است صورت گیرد؟ مشخصا ما باید محیطی ایجاد کنیم که اطلاعات در آن توسعه پیدا کند. اینکه ما بتوانیم کرها را به هم اتصال دهیم و خدمات ارزش افزوده‌ای ایجاد کنیم که صنعت ما را توسعه دهد می‌تواند یک راهکار باشد.
*شاید ایجاد کرهای جدید هم پیش‌برنده باشد.
ضرابیه: نسبت به توان اثرگذاری شدید بیمه مرکزی این موضوع را تاکید میکنم. بیمه مرکزی با تعریف استاندارد مرکز اطلاعات، چارچوب‌ها را برای شرکت‌ها روشن می‌کند که این مسیر، درست است.
*دوسوم شرکت‌های بیمه به شرکتی وابسته‌اند که کیفیت لازم را ندارد و صنعت بیمه را بی‌‌توقع بار آورده است.
ضرابیه: من فکر میکنم این موضوعات همان طور که آقای بختیاری فرمودند باید ارزیابی شود. به هر روی نمی‌توان از افدامات مفید این شرکت هم گذشت به‌طوری‌که طی این سال‌ها صنعت بیمه به ان وابسته بوده اما اینکه چرا طی این سال‌ها شرکت‌های بیمه به فکر راهکارهای مکمل نیفتاده‌اند یکی از دلایلش میزان سرمایه‌گذاری اندک شرکت‌های بیمه در حوزه آی‌تی می‌تواند باشد.
*نظر شما در این زمینه چیست؟
نعمتی: بنده مخالف آن هستم که شرکت فناوران کیفیت لازم را ندارد. به نظرم شرکت‌ها کلیه امور خرد و کلان خود را به فناوران سپرده‌اند و در یک حرکت آهسته و پیوسته مانع چالاکی و رشد و توسعه فناوران شده‌اند. اینکه توقع شرکت بیمه چیست، ربطی به فناوران ندارد. گفته می‌شود که پاسخ درست در سوال درست نهفته است لذا لازم است شرکت‌ها توقع درست از فناوران یا هر شرکت فناوری دیگر داشته باشند و این یک سیکل لازم و ملزوم یکدیگر است که اگر در جهت درست به چرخش در بیاد موجب توسعه می‌شود. وضعیت جاری و نارضایتی‌ها حاکی از چرخش این سیکل در جهت عکس آن است.
امیرشکاری: باید یک بررسی کنیم که وضعیت بانک‌ها در گذشته چگونه بوده است و الان وضعیت تکنولوژی بانکداری و بلوغ آن در این صنعت به چه صورت است. در اوایل دهه ۸۰ بانکداری و دولت الکترونیک مطرح نبوده است و نهایت استفاده شرکت‌های بزرگ از بانکداری الکترونیک این بوده که مین‌فریمی را گذاشته بودند و یک‌سری اطلاعات را در آن ذخیره و از آن استفاده می‌کردند. الان ضریب نفوذ آی‌تی با آن زمان قابل مقایسه نیست. آن زمان مین‌فریم‌ها بسیار گران‌قیمت بوده است و چند شرکت با هم باید تلاش می‌کردند تا یک مین‌فریم دولتی بخرند، درحالی‌که الان با توسعه آی‌تی و توان پردازشی شرکت‌ها دیگر نیاز به صرف وقت و هزینه مانند گذشته نیست. البته باید بدین نکته اشاره کرد که برای همه سازمان‌ها دسترسی به آی‌تی به یک اندازه نیست و باید دید مزیت رقابتی آنها درخدمات آی‌تی که به مشتری ارائه می‌دهند است یا در نرخ‌ها یا جاهای دیگر؟ این خیلی مهم است که یک شرکت بیمه خودش را چگونه در عملیات بیمه‌گری ارزیابی می‌کند. آیا فکر می‌کند مارکتینگش را خوب انجام می‌دهد؟ ترند نشان می‌دهد کیفیت خدمات و کانال‌های آی‌تی در مارکتینگ موثر است. بنابراین اگر شما بتوانید برای قشر دوستدار تکنولوژی، خدمات فناوری اطلاعات را فراهم کنید قطعا در بازاریابی موثر است. در دنیا بانک‌ها برای فناوری خودشان به کمک انجمن‌های صنفی بانکی، شرکت‌های مشترک تاسیس می‌کنند. معمولا در دنیا انجمن‌های صنفی به جای اینکه هر کدام یک دیتاسنتر ایجاد کنند با هم وارد عمل می‌شوند و هر کدام مقدار ۵ درصد یا ۱۰ درصد در آن سهم دارند این یک روش بیزینسی است که دیتا در اختیار خود شرکت‌ها ست که البته در اختیار رگولاتور هم قرار می‌دهند و او هم تایید می‌کند. آمازون وقتی وب‌سرویس‌های خود را راه می‌اندازد تمام ارگان‌های دولتی و خصوصی از آن بهره می‌برند. چرا؟ زیرا مزیت رقابتی آمازون در دیتایش قرار دارد و او دیتایش را روی اینترنت «هاست» می‌کند ولی از امنیتش مطمین است زیرا با تکنولوزی‌های جدید می‌تواند هاست را حفظ کند.
*الان بانک ملت خودش ایجاد کرده است.
امیرشکاری: بله، بانک ملت قوی و مستقل کار کرده است. اما آی‌تی قوی تنها مزیتش نیست؛ بلکه گروه بازاریابی و سازمان روش‌های خوبی داشته و ترکیب این موارد با هم ابزار خوبی را برای آی‌تی ایجاد کرده است. یعنی اول فکر کرده و بعد وارد بیمه، بورس و حج و زیارت شده است. بازارهای بکر را گرفته است. به عبارتی لایه‌های فنی‌اش این ست‌آپ را ایجاد کرده است. تفکر بانک ملت در گرفتن بازارهایی بوده که رقبای بزرگش سمت آنها نمی‌رفتند و چنین تفکری ابزارش را به آن سمت منتفع کرده است.
*آیا تشکل‌های صنفی این قدرت را دارند که به جای بیمه مرکزی ایفای نقش کنند؟
نعمتی: شرکت‌های بیمه‌این امکان را دارند، اما این خواست را ندارند. آقای ضرابیه اشاره کردند ما باید بخواهیم؛ ولی در حال حاضر این خواستن وجود ندارد. این امکان به لحاظ مالی و سرمایه‌گذاری وجود دارد و این تشکل در صورت ایجاد، می‌تواند در حوزه آی‌تی حرف اول را بزند ولی زیرساخت آن باید فراهم شود. ایده‌ای قبلا وجود داشت که بیمه مرکزی کور اینشورنس تولید کند که از نظر من منسوخ است. اما بیمه مرکزی می‌تواند کر استاندارد تولید کند. در چند سال پیش مرکز «ای‌ای‌ام‌سی» (IIMC) (مرکز مدیریت اطلاعات بیمه‌ای) ترکیه کار جالبی را انجام داده بود که شباهت بسیار نزدیکی به سنهاب داشت و متوجه شدم خوشبختانه ما به خطا نرفتیم. من از مسئول ای‌ای‌ام‌سی پرسیدم آیا می‌توانم در کشور شما شرکت ایجاد کنم؟ گفتند: بله. گفتم: آیا باید از نرم‌افزار بیمه‌گری خاصی استفاده کنم؟ گفتند: از هر نرم‌افزاری می‌توانید استفاده کنید به شرطی که با رعایت استانداردهای لازمه به کر ما متصل شوید و دفترچه‌ای حاوی کلیه شرایط و استانداردهای لازم‌الاجرا را نشان داد. یعنی باید استاندارد را رعایت کنید. به نظر من بزرگترین وظیفه برای شکل‌گیری شرکت در صنعت بیمه وضع استاندارد و پایش آنهاست. شرکت‌های بیمه این امکان و تکنولوژی را دارند که فضا و بستر لازم را فراهم کنند. نقدهایی هم در صنعت بیمه وجود دارد که باعث پیشرفت آن می‌شود. ما در یک دور تسلسل افتاده‌ایم. مثل اینکه در اتاقی افتاده باشیم که گاز سمی در آن وجود دارد. نفس می‌کشیم چون باید تنفس کنیم اما تلاشی برای بیرون رفتن از اتاق نمی‌کنیم. شرکت‌های بیمه به این فضای فناوری عادت کرده‌اند و قبول کرده‌اند که در این شرایط کار کنند. نه اینکه نتوانند از این فضا خارج شوند، بلکه هنوز نمی‌خواهند از این فضا خارج شوند. اگر شرکت‌های بیمه با هم جمع شوند می‌توانند سرمایه‌گذاری قوی کرده و کر اینشورنس ایجاد کنند. اشکال در عدم وجود استاندارد و عدم هارمونی در بین نرم‌افزارهاست. داده‌های واحد و مشترک، که اتفاقا ارزش و نقش بسیار مهمی در بیمه و بیمه‌گری دارند به اشکال و کدینگ مختلف در نرم افزارهای مختلف تولید می‌شوند و هرگز ارزش واقعی خود را پیدا نمی‌کنند.
*شرکت دو رفتار حاکمیتی و بیمه‌ای می‌تواند داشته باشد. تشکل‌های بیمه‌ای ما ضعیف هستند و بیمه مرکزی در اینجا کاتالیزور می‌شود.
امیر شکاری: تازمانی که رگولاتور یکپارچگی برای شرکت‌ها ایجاد نکند فایده‌ای ندارد.
*این یکپارچگی در کجا لازم است صورت بگیرد؟
امیر شکاری: در دیتا، آیتم‌ها و فرآیندها. منظورم نقش خدمات در حاکمیت رگولاتوری برای حوزه‌های دیگر است. بانک مرکزی ممکن است اسم اینها را بشناسد، اما از درون آنها خبر نداشت تا یک نمونه پیاده‌سازی شده آمد و دیگر یک فایل و فلاپی به جای حجم عظیمی از کاغذ می‌داد. این مسائل این فرصت را برای بانک مرکزی به وجود آورد که استانداردها را ارائه دهد. نزدیکی خدمات به بانک‌ها و نهاد ناظر این بلوغ را در بانک مرکزی ایجاد کرد که تشکیل اداره شتاب در قدیم به واسطه بودن شتاب در خدمات و یکجایی بود که می‌خواست پرداخت‌ها را بگیرد. کم‌کم ساتنا، پایا، شتاب و پرداخت در آن آمد و آنقدر بزرگ شد که شاپرک را زد. یک مسیر بلوغ در بانک مرکزی ایجاد شد و این به نظر من قابل توجه و کمک‌کننده است.
*نظر شما در این زمینه چیست؟
بختیاری: من فکر میکنم ارائه راه‌حل بهتر است، پیشنهادهای من در ۵ بند است. نخست آنکه بیمه مرکزی در جهت تجربه‌های خود و نظامات خود گام بردارد؛ یعنی استانداردهای خود را مشخص کند و ابلاغ کند که برای ارائه خدمت بیمه‌ای در حوزه فناوری باید این استانداردها رعایت شود به عبارتی بیمه مرکزی چارچوبی را ابلاغ کند.. مساله دوم این است که آیین نامه مرتبط با فناوری اطلاعات تدوین شود راه‌حل سوم اینکه حتی بیمه مرکزی برای کنترل بودجه‌ای در حوزه آی‌تی می‌تواند یک‌سری الزامات تعیین کند. به اعتقاد من بزرگترین مشکل صنعت بیمه این نیست که راجع به مسائل تکنیکال صحبت کنیم، زیرا مهندس‌ها هستند و تجربیات در دنیا وجود دارد. یکی از مسائلی که موجب می‌شود نتوانیم شفاف‌سازی کنیم این است که بستر نداریم پس باید مشخص شود که با توجه به این هزینه‌هایی که داریم چقدر می‌توانیم در آن سرمایه‌گذاری کنیم. چهارمین راه‌حل تسهیل‌گری با استفاده از برگزاری میزگرد‌ها و سمینارها در حوزه آی‌تی است، راهکار پنجم حمایت از استارت‌آپ‌ها و شتاب‌دهنده‌هایی که الان وجود دارند که اتفاقا حمایت از استارت‌آپ‌ها می‌تواند در فضای فعلی به عنوان یک راهکار برای توسعه فناوری در صنعت بیمه مطرح باشد. به نظرمن این پنج مورد راه‌حل‌های جایگزین ایجاد یک شرکت انفورماتیک است. ما می‌توانیم روی اینها متمرکز شویم.
من فکر میکنم کار جدی که در زمینه حاکمیت لازم است صورت گیرد، تمرکز جدی بر استانداردسازی‌هاست.
نکته دیگر اینکه مثلا در مورد پی‌اس‌پی‌ها ست که در حال حاضر به عنوان نهادهای مستقل در ایران در حال فعالیت هستند در دنیا هم اینها حضور دارند و فعالیت می‌کنند. اما صنعت بیمه هم می‌تواند در زمینه ارزیابی ریسک، نهادهای مشابهی ایجاد کند که تاکنون ایجاد نشده است، بنابراین نهادسازی در حوزه‌های مختلف بیمه‌گری هم از ضعف‌های ماست.
*نظر شما در این زمینه چیست؟
بنویدی: موضوع استانداردسازی‌ها از چند سال قبل مطرح و اجرا شد و از چند سال پیش استانداردهای کدگذاری را بیمه مرکزی تعریف کرد و به بخش فناوری اطلاعات شرکت‌های بیمه هم ابلاغ کرد، پس مسیر استانداردسازی در حال طی شدن است. سیستم سنهاب هم در حال فعالیت است و داده را ذخیره و بعضا پردازش می‌کند. درباره نظر جنابعالی در مورد نقاط ضعف شرکت فناوران هم باید ببینیم واقعا چقدر پول خرج شده است؟ و شرکت‌های بیمه و هیات‌مدیره‌شان قصد داشتن چقدر منابع را در این رابطه هزینه کنند؟ تراکنش‌های ۸۰ درصد شرکت‌های خصوصی از این شرکت عبور می‌کند و این سیستم تا حالا جوابگو بوده و امورات شرکت‌های بیمه از طریق این سیستم انجام شده است. نباید این را از نظر دور داشت که شرکت‌های بیمه چقدر سرمایه‌گذاری کرده‌اند؟ در مواردی چند شرکت حتی برای خرید سیستم از خارج از کشور اقدام کردند و حتی خرید هم انجام شد ولی نتوانستند آنها را بومی‌سازی کنند. بازار بیمه تفاوت‌های زیادی با بانک‌ها دارند. شرکت‌های بیمه‌داری تعدادی زیاد نماینده هستند که عمده عملیات بیمه توسط آنها انجام می‌شود و رونق کسب‌وکار بیمه وابسته به فعالیت آنهاست این در حالی است که بانک‌ها فاقد شبکه نمایندگی بیرونی هستند و همه چیز توسط کارکنان بانک انجام می‌شود الان نزدیک به ۴۰ هزار شبکه نمایندگی با سیستم‌ها و نرم‌افزارهای بیمه کار می‌کند لذا باید بررسی کرد که اگر قرار است اقدامی در مورد یکپارچگی سیستم بیمه انجام شود چقدر منافع این گروه (نمایندگان شرکت‌های بیمه) تامین خواهد شد؟ در حال حاضر بیشترین منفعت را نمایندگان شرکت‌های بیمه از این صنعت بدست می‌آورند لذا شایسته است خود این نمایندگان هزینه‌های آن را تقبل کنند.
بختیاری: من منتقد این هستم که صنعت بیمه خیلی پیچیده‌تر و متفاوت‌تر از بانک است. به نظر من ما با این مسائل ذهن را محدود می‌کنیم اگر بیمه‌ها در حوزه‌هایی پیچیدگی دارند، در مقابل، بانک‌ها هم بخصوص در حوزه اعتبارات دارای پیچیدگی هستند.
بنویدی: درست است تعداد تراکنش‌های بانک بالاست؛ ولی پیچیدگی تراکنش‌های بیمه بیشتر است. برای صدور یک بیمه‌نامه نیاز به حضور نیروی انسانی است و وابستگی به ابزار و کامپیوتر در مقایسه با بانک‌ها خیلی کمتر است.
بختیاری: ما بیمه‌ای‌ها گاهی بیمه را چیز عجیب غریبی می‌دانیم. این در حالی است که در صنایع دیگر هم این پیچیدگی وجود دارد. تفاوت اصلی ما با بانکی‌ها این است که در جایی که آنها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ما نکرده‌ایم. من یک پیشنهاد میکنم: مجموع سرمایه‌گذاری ما بیمه‌ای‌ها در حوزه فناوری اطلاعات در ۱۰ سال گذشته را جمع‌آوری کنید و با یکی از بانک‌ها در یک سال مقایسه کنید. بقیه سرفصل‌ها از جمله خرید کاغذ و… را هم مقایسه کنید.
بنویدی: بله میزان سرمایه‌گذاری ما کمتر است اما منابع کمتری هم در اختیار داریم، در رابطه با پیچیدگی‌ها نیز باید اضافه کنم ما ریسک می‌پذیریم و این بیشترین پیچیدگی بیمه‌گری است. ما برای در نظر گرفتن جنبه‌های گوناگون ریسک، نیاز به دیتای متنوع و گسترده داریم و از این لحاظ رویه ما با بانک‌ها بسیار متفاوت است البته این نظر من است.
همگرا کردن اطلاعات به نظر من اقدام خوبی است. اصولا بیمه مرکزی دو وظیفه اساسی دارد که شامل تامین منافع بیمه‌گذاران و محافظت از کیان صنعت بیمه است. برای ایجاد شرایط مناسب برای کسب‌وکار بیمه، بیمه مرکزی نیازمند آنالیز و تجزیه تحلیل اطلاعات موجود در شرکت‌های بیمه است پس باید ابزاری برای گردآوری و تجزیه تحلیل این بیگ‌دیتا ارزشمند داشته باشد ولی نباید نیاز بیمه مرکزی استقلال شرکت‌های بیمه و تفاوت آنها را در این زمینه که منجر به ایجاد مزیت رقابتی می‌شود، خدشه‌دار کند. البته بنده به این موضوع کاملا اعتقاد دارم که برای جهش‌های اساسی در هر زمینه‌ای باید دولت اقدامات اولیه را انجام دهد و بیمه مرکزی هم می‌تواند زمینه‌ساز یک حرکت رو به رشد باشد.
ضرابیه: من فکر میکنم همیشه باید ببینیم دستاوردهایمان در مقطع کنونی چه بوده است. از ۱۵ سال گذشته و از زمانی‌که خصوصی‌سازی اتفاق افتاده روند خوبی را طی کردیم. نمونه‌ای از تجارب موفق ما سنهاپ بوده است. اینکه ما فعالیت شرکت‌ها را مورد نقد قرار دهیم خوب است. اما باید نقاط قوت هم دید. الان ما در جایی قرار گرفته‌ایم که شش کر بیمه وجود دارد. دیتاها به خاطر سنهآپ چند سطح استانداردسازی را طی کرده است و موضوعی مثل کد یکتا به صورت آنلاین عملیاتی و اجرا می‌شود و اینها نشانگر این است که افق خوبی پیش روی ماست و امکان تاسیس کسب‌وکار جدید فراهم شده است. پلت‌فرم‌ها به صدور آنلاین بیمه‌نامه کمک می‌کند. اینها امکاناتی است که در اختیار ماست و عملیاتی شده است. همانطور که صنعت بیمه رشد کرده فناوران هم رشد کرده و وب‌سرویس در اختیار ما قرار می‌دهد. یک موقعی بیمه سامان دنبال خرید نرم‌افزار بود. الان ما به دنبال نوشتن کر نیستیم؛ بلکه نیاز به شرکتی مثل فناوران داریم که تامین کر را به ما بدهد و آنجایی که ارزش افزوده برای ما خلق می‌کند لایه‌های مدیریت کانال است. اینکه فرآیندهایم را الکترونیک کنم. برای اینکه عناصر ارزش صنعت بیمه با هم مکالمه کنند نیاز به همان جنس استانداردهایی داریم که سنهآپ و یکتا را شکل داده است. اگر در همین مسیر بیمه مرکزی پیش برود وظایفش را به خوبی پیش برده است. بهتر است از جنبه مثبت هم به این مسائل نگاه کنیم. در یک‌سری جلسات آی‌تی، همکاران ما جمع‌بندی کردند که ما از ۱۰ درخواستی که به شرکت تامین‌کننده نرم‌افزار برای تغییر می‌دهیم، هفت تای آن توسط خودمان می‌توانسته اجرا شود. خیلی از این درخواست‌ها در نرم‌افزارهای ما وجود داشت و ما اشراف نداشتیم. اگر اطلاعات لازم در مورد کر داده شود در خود شرکت‌های بیمه قابل اجراست و لزومی ندارد که در لایه کر بیاید و ما به تامین‌کننده سفارش دهیم. باید با جدیت به این مسائل نگاه کنیم. نکته حائز اهمیت دیگر این است که ما بتوانیم در محیط کسب‌وکارمان نوآوری را توسعه دهیم.
البته وضعیت ما در حوزه آی‌تی خوب است؛ ولی سرمایه‌گذاری بیشتری باید صورت گیرد. فضای رقابتی در این مسیر ما را به طرف سرمایه‌گذاری بیشتر میبرد. اگر فضای رقابتی ایجاد شود رغبت شرکت‌ها به سرمایه‌گذاری هم افزایش می‌یابد.
*نظر شما در این زمینه چیست؟
امیرشکاری: من به صحبت‌ها برمی‌گردم و از زاویه دیگری به این قضیه نگاه میکنم درواقع می‌خواهم آن را با صنعت بانکی مقایسه کنم.
درخصوص اینکه گفته شد صنعت بیمه با بانک بخصوص در حوزه پذیرش ریسک متفاوت است باید گفت، تمام صنایع مبتنی بر خدمات مالی با ریسک کار می‌کنند. بیمه و بانکداری هم از همین جنس است. حجم تراکنش‌های بانکی را در پیمنت آن می‌بینید اما بک آپ آفیس بانک‌ها بسیار پیچیده است. تراکنش‌های بسیار پیچیده‌ای در دنیا در این زمینه وجود دارد و بدتر از همه بانکداری اسلامی است که ما آن را به عملیات بانکداری گره زده‌ایم و سبب شده کر بانکینگ‌ها بسیار پیچیده پیاده شوند. از سویی اگرچه نمایندگی‌های بیمه بسیار زیاد است اما بانک ملی و صادرات سه هزار و ۲۰۰ شعبه دارند. بزرگترین بانک‌های ما سه هزار شعبه دارد. از اینترنت بانک تعداد زیادی از افراد استفاده می‌کنند. بانک ملی ۳۰ میلیون حساب دارد؛ یعنی از نظر ورود یک‌سری اطلاعات به سیستم بسیار پیچیده است. بنابراین هر صنعتی مالی پیچیدگی خاص خود را دارد ضمن اینکه اغلب صنایع مالی مبتنی بر ریسک هستند.
نقش بزرگ آی‌تی در فناوری‌های مالی شامل بیمه، بورس، بانک و… حجم اطلاعاتی است که می‌تواند وارد موتور ریسک کند. همه صنایع مالی شامل بورس، بانک صرافی و… همه به ریسک متصل‌اند و همه موتورهای ریسک خوراک‌شان دیتا است. الان در دنیا اینگونه است که بیمه آنلاین اتفاق می‌افتد و اطلاعاتش از سوابق بیمه‌ای و بانکی من استفاده می‌کند. یعنی ریسک من را با داده‌های موجود می‌سنجد. هزینه کرد در سیستم‌های بانکی متناظر با ریسکی است که شما می‌پذیرید. به نظرم این اقدامات امروزه شدنی است. به شرط اینکه به استارت‌آپ‌ها اجازه فعالیت بدهند تا در این حوزه فعالیت کنند.
نعمتی: معتقدم با وجود اهمیت آن، سرمایه‌گذاری به تنهایی مساله را حل نمی‌کند. اگرچه در پروژه ارزیابی انفورماتیک شرکت‌های بیمه، یکی از شاخص‌های ارزیابی حجم سرمایه‌گذاری در حوزه آی‌تی است. اما مهم این است که شرکت‌ها نیازسنجی درستی از خود ندارند یعنی ایده و سوال درستی طرح نمی‌شود. درحالی‌که به نظرم رقابت در داشتن ایده خوب است. ایده‌ای که متناسب با نیاز مشتری باشد. به عبارتی خلا ایده و نوآوری هم وجود دارد. بنابراین در بررسی معضلات فقط دنبال یک دلیل نباشیم. یکی بحث ایده و دیگری بحث خوب استفاده کردن سرمایه‌ها است. شاید در اینجا بهتر باشد به جای نقد از شرکت فناوران و اینکه نتوانسته توقعات صنعت بیمه را فراهم کند برای مطلوب شدن خدماتش ایده و راهکار ارائه شود، به اعتقاد من برای چابک‌سازی شرکت فناوران دو پیشنهاد می‌تواند مطرح شود: اینکه همه یا تعدادی از شرکت‌های بیمه با فناوران سهیم و شریک شوند و دیگر اینکه نیازمندی‌های حرفه‌ای از شرکت فناوران است داشته باشند. نظر شخصی بنده آن است که هم‌اکنون فناوران با انبوهی از درخواست‌ها از سمت شرکت‌ها روبه‌رو است که در خود شرکت بیمه قابل انجام بوده و باید انجام شود که موجب لختی و کندی فناوران شده است. یعنی شرکت‌ها باید وظایف فناوران را هرس کنند و امور مرتبط به کر را به فناوران بسپارند و با چابک‌سازی آن نتیجه بهتری بگیرند.
*جمع‌بندی خود را از صحبت‌هایتان بفرمایید.
بختیاری: همانطور که در ابتدا گفتم من اساسا مخالف ایجاد چنین شرکتی هستم. زیرا فرآیند دموکراتیک را در توسعه با خلل مواجه می‌کند. صنعت بیمه ما با دنیا شکافی دارد و برای پر کردن این شکاف یکی از راه‌ها فناوری اطلاعات است به شرطی که سرمایه‌گذاری مناسبی انجام شود.
*ولی شاهد نشان می‌دهد مدیران بیمه‌ای تلاشی برای پر کردن این شکاف نکرده‌اند.
بختیاری: این انتقاد شما به ما وارد است، باید نگاه‌ها تغییر کند و این امر نیازمند تحول در حوزه آی‌تی، میزان سرمایه‌گذاری و منابع انسانی است.
به هر روی من فکر میکنم ادغام‌های کسب‌وکاری در خدمات گوناگون در حال انجام است. پس وجود چنین شرکتی جلوی رقابت را می‌گیرد. اصل رقابت روی کانال‌ها باید باشد.
*جمع‌بندی‌تان را از بحث بیان کنید.
بنویدی: دیتا در صنعت بیمه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به اصول مدیریت ریسک توجه به این دیتا ارزشمند اجتناب‌ناپذیر است. اینکه بیمه مرکزی بخواهد سازمان یا شرکتی تاسیس کند، جنبه‌های مثبت و منفی خواهد داشت. در زمینه بلاکچین بلوک‌های مختلفی در صنعت بیمه وجود دارند و اگر فرضا بیمه مرکزی را بلوک اصلی و بقیه شرکت‌های بیمه را بلوک‌های فرعی در نظر بگیریم؛ این بلوک‌ها باید به صورت زنجیره‌های رفت و برگشتی به هم متصل شوند، این زنجیرها می‌توانند سازمان یا سازوکاری باشند که توسط بیمه مرکزی یا سندیکای بیمه تعیین می‌شوند. درنهایت این سازمان یا استانداردسازی برای جمع‌آوری و آنالیز دیتاها منجر به توسعه صنعت بیمه خواهد شد.
*جمع‌بندی‌تان را از بحث بیان کنید.
ضرابیه: درخصوص سوال شما در رابطه با تشکیل شرکت بنده این نظر را دارم که بیمه مرکزی باید استانداردهای مربوط به داده را تدوین کند و در اختیار ما بگذارد. ما هم مثل تمام مقررات بیمه موظفیم خودمان را منطبق کنیم. پس از ایجاد استانداردهای لازم ما می‌توانیم کرهای بیمه مختلف را به هم اتصال دهیم تا براساس اینها پلت‌فرم ایجاد شود و کانال‌های مختلف و کسب‌وکارهای مختلف در این زمینه شکل بگیرد. برای اینکه شرکت‌های ثالث که در صنعت ما نیستند خدمات ما را خرد خرد بفروشند باید دیتاها را استاندارد کنیم؛ مثل کار اپراتور‌های تلفن همراه که دیتاها را استاندارد می‌کند. کرها و دیتاها را به هم اتصال دهیم و پلت‌فرم‌هایی ایجاد کنیم که کسب‌وکارها روی آنها سوار شوند. وقتی ما می‌گوییم صنعت بیمه به نخبگان احتیاج دارد به این معنا نیست که ما یک فوق‌لیسانس شریف استخدام کنیم. بلکه ما باید بستری فراهم کنیم که نخبه بیاید و در این بستر کسب‌وکار ایجاد کند. مثلا به ایرلاین‌ها اجازه اتصال بدهد. این مثالی است که باعث توسعه صنعت می‌شود. پس احتیاج است استانداردسازی شود و آن پلت‌فرم‌ها هم روی آن نصب شود. بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر شرکت‌ها را به سمت اشتراک‌گذاری دیتا در قالب پروژه سنهاب هدایت کرد. من اعتقاد دارم این پروژه و دیتای داخلی آن متعلق به بیمه مرکزی است و ما به عنوان شرکت‌های بازرگانی اگر احتیاج به بهره‌برداری از این دیتاها داریم باید پروژه مشابه را در قالب سندیکاهای خودمان در خارج از بیمه مرکزی ایجاد و بعد از آن بهره‌برداری کنیم. دیتای سنهاپ برای بیمه مرکزی است. سندیکای بیمه‌گران به عنوان یک نهاد صنفی می‌تواند کمک شایانی به کسب دیتا‌های این حوزه کند.
*جمع‌بندی خودتان را از صحبت‌ها بیان کنید.
امیرشکاری: به هر حال صنعت بیمه دارد پوست اندازی می‌کند و تفاوت تکنولوژی‌ها و نسل‌ها دیده می‌شود. کشورهای پیشرفته‌ای که استاندارسازی و چارچوب‌نویسی خوبی را اجرا می‌کنند روی فرآیندها دیتا مدل و پروسس مدل می‌دهند. قوی‌ترین فریم‌ها در نفت و گاز، بانکداری، بیمه و سلامت است. چون حوزه‌های مهم و لازم برای رگولیشن هستند گاهی ۱۵ یا ۲۰ کشور اتحادیه اروپا با هم فریم‌ورک را می‌پذیرند. فریم‌ورک یعنی دیتا مدل و پروسس مدل استاندارد شود. بعد از این اجازه می‌دهند هر بیزینسی فرآیند خودش را انجام دهد. محاسبات باید با هم هماهنگ شوند تا امکان گزارش‌گیری وجود داشته باشد. نسل جدید یوزرها برنمی‌تابد که برای صدور بیمه‌نامه از جایشان جای دیگری بروند. الان در بانک هم، فقط برای افتتاح حساب شرکت‌ها، حضوری به بانک مراجعه می‌شود و افتتاح حساب شخصی انجام نمی‌دهند. فعالیت نسل قدیم صنعت بیمه باید به نسل بعد منتقل شود و ابزارش را نسل جدید ایجاد کند. فقط باید تجارب نسل قبلی را به نسل جدید منتقل کرد.
منبع:ریسک نیوز
