اقتصادناب_چندی پیش رییس کل بیمه مرکزی در رسانه های رسمی کشور اعلام کرد که بیمه نامه شخص ثالث در سال آینده راننده محور می شود.

یعنی هر راننده که گواهی نامه راهنمایی و رانندگی و اتومبیل در اختیار دارد باید برای خود یک بیمه نامه شخص ثالث تهیه کند .

حال سوال اینجاست اگر همه اعضای خانواده از این خودرو استفاده کنند خرید بیمه نامه چگونه خواهد بود؟در همین بین مدیرعامل شرکت ارزیابی خسارت ایرانیان پوشش در گفتگو با روزنامه عصر اقتصاد از موضوعی سخن گفت که می تواند با بررسی و واکاوی عملی شود.طرحی برای صدور بیمه نامه های شخص ثالث بر مبنای میزان استفاده از یک خودرو

به گزارش اقتصادناب مدیرعامل شرکت «ارزیابان بیمه ای ایرانیان پوشش»گفت: سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد تومان در رشته شخص ثالث زیان به شرکت های بیمه تحمیل می شود.

ابراهیم ایران نژاد افزود: در ایران آمار تلفات جاده‌ای نشان می‌دهد که سالانه بالغ‌ بر ۲۰ هزار نفر بر اثر سوانح رانندگی کشته می‌شوند و از این حیث، ایران یکی از بالاترین آمار مرگ و میر جاده‌ای را در دنیا دارد.

۱-انسان، راه و خودرو عامل ایجاد تصادفات درکشور

کارشناسان سه عامل انسان، راه و خودرو را زمینه‌های اولیه وقوع تصادف درکشور می‌دانند. بر اساس آمار کارشناسی، سهم عوامل انسانی، راه و خودرو در وقوع تصادفات به ترتیب۸۰، ۱۵ و۵ درصد است.

۲-تغییر بیمه شخص ثالث راهبردی در جهت کاهش سوانح رانندگی

ایران نژاد ادامه داد: سهم بالای عوامل انسانی از میزان تصادفات رانندگی ایجاب می کندکه راهبردهایی برای کاهش زیان های انسانی و مادی اندیشیده شود. بر این اساس، می‌توان تغییر نظام بیمه شخص ثالث کشور از خودرو به راننده محوری را راهبردی در جهت کاهش سوانح رانندگی تلقی کرد.

مدیر عامل شرکت«ایرانیان پوشش»تصریح کرد: بر اساس قانون جدید بیمه مصوب ۱۳۹۵٫۲٫۲۰ مجلس شورای اسلامی، بیمه مرکزی موظف است با همکاری نیروی انتظامی حداکثر تا پایان برنامه پنج ساله ششم توسعه، امکان صدور بیمه‌نامه شخص ثالث را بر اساس ویژگی‌های راننده فراهم کند.

۳-زیان سالانه ۷۰۰ میلیارد تومان در رشته شخص ثالث

وی با اشاره به زیان سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد تومان در رشته شخص ثالث تصریح کرد:  باید بررسی کرد که چه عواملی باعث شده که در سال‌های اخیر تنها یک رشته از صنعت بیمه تا این میزان، زیان بر شرکت‌های بیمه تحمیل کند؛ بنابراین با توجه به اینکه در حدود ۴۰ درصد پرتفوی صنعت، حق بیمه شخص ثالث است، باید قوانین و مقررات  بیمه شخص ثالث مورد بازنگری قرارگیرد.

ایران نژاد با اشاره به چند نکته در بیمه شخص ثالث بیان کرد: طبق آمارنامه صنعت بیمه کشور در سال ۱۳۹۶، تعداد وسایل نقلیه موتوری در حال تردد بیش از ۳۶ میلیون است و طبق آمار موجود در سال ۱۳۹۶،۴۰ میلیون گواهی‌نامه در کشور وجود دارد. نکته دوم اینکه هم اکنون و طبق آمار بیمه مرکزی، فقط ۵۰ درصد وسایل حمل و نقل موتوری کشور بیمه دارند؛ بنابراین شرکت‌های بیمه، سالانه حدود ۷۰۰ میلیارد تومان در رشته شخص ثالث زیان می‌دهند.

به گفته وی، در سال ۱۳۹۶ مبلغ دریافتی شرکت‌های بیمه بابت شخص ثالث، ۹ هزار و۵۰۰ میلیارد تومان و مبلغ خسارت پرداختی این شرکت‌ها، هشت هزار و ۸۶۴ میلیارد تومان است.

۴-توصیف درست طرح راننده محور شدن بیمه شخص ثالث

ایران نژاد اظهار کرد: در تبصره (۱) ماده (۸۱ ) قانون بیمه اجباری شخص ثالث مصوب ۱۳۹۵، بیمه مرکزی مکلف شده تا پایان برنامه ششم امکان صدور بیمه نامه « بر اساس ویژگی های راننده» را فراهم کند.

۵-در محاسبه بیمه شخص ثالث ریسک راننده و خودرو ملاک است

وی افزود: این طرح که به نام راننده‌ محور بودن بیمه شخص ثالث بر سر زبان ها افتاده است، به این معناست که در کنار بیمه خودرو، به شرایط راننده هم در نرخ بیمه توجه می شود و هم در محاسبه بیمه شخص ثالث ریسک راننده و خودرو ملاک خواهد بود.

به گفته ایران نژآد، بسیاری از راننده‌ها با خودرو‌های ارزان ‌قیمت خوب رانندگی می‌کنند و کمترین تخلف را دارند، اما برخی از افراد با خودرو‌های گران‌قیمت بد رانندگی می‌کنند و افراد پرخطر محسوب می‌شوند،بنابراین هدف از اجرای این طرح این نیست که هر یک از اعضای خانواده بیمه شخص ثالث داشته باشند.

۶-مولفه های موثر بر تعیین نرخ بیمه نامه شخص ثالث

مدیرعامل شرکت ارزیابان خسارت ایرانیان پوشش گفت: در شرایط کنونی نرخ بیمه در ایران صرفا بر مبنای نوع و ویژگی‌های خودرو تعیین می‌شود و میزان رعایت قوانین و مقررات رانندگی و ریسک‌پذیری فرد در آن دخیل نیست؛ بنابراین این امر هزینه مازادی را بر افراد کم‌ریسک تحمیل می‌کند و ضریب خسارت شرکت‌های بیمه را افزایش داده و میزان سودآوری این رشته بیمه‌ای را برای شرکت‌های بیمه‌گر کاهش می‌دهد.

۷-۱۵ درصد رانندگان پر ریسک هستند

وی افزود: پژوهش‌ها نشان می‌دهد ۱۵ درصد رانندگان پر ریسک هستند. این افراد در حالی که بیشترین نقش را در ایجاد حوادث رانندگی دارند، حق بیمه یکسانی با رانندگان خودروهای مشابه پرداخت می‌کنند.

ایران نژاد ادامه داد: در طرح جدید بیمه شخص ثالث قرار است مولفه های تعیین نرخ بیمه نامه ها ملاک قرار گیرند. به عبارت دیگر، در طرح جدید بیمه شخص ثالث به راننده ها بر اساس معیارهای جنسیت راننده«جوان یا مسن بودن راننده» کم خطر و پر خطر بودن راننده، متاهل یا مجرد بودن راننده، ویژگی های خودرو«نوع استفاده، مدل، سال ساخت، تجهیزات ایمنی، کشور سازنده، مسافت طی شده»گروه استفاده کننده« تعداد راننده»منطقه استفاده«کوهستانی، کویری، معتدل» نوع استفاده از خودرو« مسافرکشی، استفاده شخصی»شغل« آزاد، کارمند، معلم، استاد» تخفیف داده می شود.

۸-تجارب دیگر کشورها در راننده محور شدن بیمه شخص ثالث

وی بیان کرد: بررسی نحوه اجرای بیمه اتومبیل در سایر کشورها حاکی از آن است که در بین کشورهای دارای قانون بیمه اجباری شخص ثالث، ایران تنها کشوری است که در آن بیمه نامه به جای راننده به خودرو اختصاص دارد؛ در واقع سالهاست که در کشورهای مختلف ملاک محاسبه بیمه شخص ثالث برمبنای ریسک راننده تعیین می شود، اما در ایران ملاک تعیین نرخ بیمه شخص ثالث، براساس ریسک خودرو تعیین می شود.

به گفته ایران نژاد، در دنیا بر کاراکتر و شخصیت راننده تکیه می کنند و آن را مبنایی برای محاسبه ریسک، احتساب نرخ و در محاسبه حق بیمه قرار می دهند.

مدیر عامل شرکت ارزیابان خسارت ایرانیان پوشش ادامه داد: در شرایط کنونی کشور بیمه نامه به نام صاحب خودرو صادر می شود و در این بین هر شخص دیگری جز صاحب خودرو می تواند از وسیله نقلیه استفاده کند و محدودیتی در این رابطه وجود ندارد؛ این درحالی است که در صدور بیمه نامه شخص ثالث، اطلاعات رانندگی افراد که تاثیر بالایی در ایجاد حوادث رانندگی و تصادفات دارد، لحاظ نمی شود.

وی خاطرنشان کرد: راننده محور بودن الگوی بیمه شخص ثالث مدت‌هاست که در کشورهای پیشرفته عملیاتی شده است و تجارب عملی آنها در دسترس است. از این رو، به دلیل اینکه در بیشتر کشورهای جهان از این طرح استفاده می شود، تجربه آنها در درست اجرا شدن طرح مفید است. به همین خاطر ما نیز با اتکا به زیرساخت‌های موجود در بخش فناوری اطلاعات‌ و ارتباطات بین سازمانی متولیان این کار، قادر به اجرای آن هستیم.

۹-محاسبه عادلانه ریسک هر فرد بیمه‌گزار، راه حل مشکلات بیمه شخص ثالث

ایران نژاد اظهارکرد: در بسیاری از کشورهای اروپایی یا آمریکایی، به منظور اخذ بیمه‌نامه، مسئولیت ارائه استعلام سابقه رانندگی و نداشتن خسارت از شرکت‌های بیمه برای تعیین حق بیمه متناسب با ریسک ضروری است؛ بنابراین بهترین راه برای حل مشکلات بیمه شخص ثالث محاسبه عادلانه ریسک هر فرد بیمه‌گزار است.

وی افزود: در این راستا رانندگان از نظر ریسک باید طبقه‌بندی شوند و در بسیاری از کشورهای جهان بیمه‌نامه‌های شخص ثالث، متنوع و متناسب با نوع و کاربرد خودرو، ‌نوع بیمه‌نامه و سایر شرایط تغییر می کند. به عنوان مثال؛ بیمه نامه خودروهای درون‌شهری با خودروهای برون‌شهری متفاوت است، در حالی که در کشور ما، برای تمام خودروها یک نوع بیمه‌نامه صادر می‌شود.

به گفته ایران نژاد، در ایران برای بیمه شخص ثالث مانند هر بیمه دیگر که مقدار خسارت در آن تابع رفتار بیمه‌گزار است، امکان تخفیف در نظر گرفته شده است، اما این تخفیفات باید متناسب با کاهش سطح ریسک فرد افزایش یابد.

مدیر عامل شرکت ارزیابان خسارت ایرانیان پوشش در خصوص مشکلات اجرای طرح راننده محور شدن بیمه شخص ثالث،گفت: فراهم نبودن زیرساخت های نرم افزاری و اطلاعاتی طرح، ضعف بانک های اطلاعاتی سازمان های متولی طرح، نبود سامانه اطلاعاتی در مورد سوابق رانندگان( نمره منفی و میزان تخلفات)، ماشین محور بودن دوربین های نظارتی پلیس و نوشته شدن تخلفات به پای مالک خودرو، هوشمند نبودن دوربین های نظارتی و امکان ضعف شناسایی رانندگان متخلف، نهادینه نشدن صدور آنلاین صدور بیمه نامه شخص ثالث در کشور و درک ضعیف افکار عمومی از کم و کیف موضوع از مشکلات طرح راننده محور شدن بیمه شخص ثالث است.

۱۰-ارزیابی کلی از طرح راننده محور شدن بیمه شخص ثالث

ایران نژاد ادامه داد: درکشور از ابتدای وضع قوانین بیمه شخص ثالث دائما موضوع توجه به سوابق راننده مطرح بوده است و این مطلب جدیدی نیست، علت هم تاکید بر کنترل رفتار مخاطره آمیز رانندگان خطرساز است؛ بنابراین در این رویه جدید قرار نیست هر فردی که از خودرو استفاده می‌کند، دارای یک بیمه‌نامه جداگانه باشد، بلکه احتمالا یک بیمه نامه برای دارنده خودرو صادر می‌شود و در آن بیمه‌نامه لیست چند نفره از افرادی که احتمالا از آن خودرو استفاده خواهند کرد، لحاظ خواهد شد.

وی بیان کرد : در هر حال، رویه جدید خام بوده و هنوز تمام جوانب آن بررسی نشده و با ابهاماتی مواجه است؛ بنابراین جزئیات چندانی در مورد طرح منتشر نشده است و اظهارات مقامات ذی ربط نمی تواند بر وضوح موضوع اضافه و از ابهامات طرح کم کند.

به گفته ایران نژاد، از اظهارات مقامات این گونه استنباط می شود که طرح از اواخر سال ۱۳۹۸ به صورت آزمایشی اجرا می شود. اما نکته آن است که اجرای هر طرحی در ابتدای امر با مسائل و مشکلاتی همراه است، به ویژه در زمانی که موضوعات و مقولات سیاستی به خوبی در افکار عمومی تفهیم نمی شوند و اطلاعات دقیقی در موردآن انتقال پیدا نمی کند.

وی افزود: در این صورت در برابر تغییرات سیاستی مقاومت ایجاد می شود؛ بنابراین احتمالا در مراحل اولیه اجرای این طرح با درصدی از خطا و انحراف مواجه می شویم. اما به مرور با فراهم سازی زیرساخت ها و بسترهای اجرایی طرح، جمع آوری سوابق و اطلاعات رانندگان در مورد نحوه رانندگی و بسیاری از اطلاعات مفید دیگر، هماهنگی و همکاری های لازم بین دستگاه های متولی، تفهیم موضوع از راه رسانه ها و فضای مجازی و بکارگیری تجارب کشورهای موفق در اجرای طرح، می توان انتظار داشت به مرور از نقاط ضعف طرح کاسته و بر نقاط قوت آن افزوده شود.

مدیر عامل شرکت ارزیابان خسارت ایرانیان پوشش خاطرنشان کرد: در اظهارات اولیه مقامات ذی ربط این گونه استنباط می شد که اگر شخصی بیمه‌نامه شخص ثالث تهیه کند، فقط خودش امکان استفاده از آن را دارد. به عنوان مثال؛ اگر خودرو را در اختیار دیگران قرار دهد و آنها باعث ایجاد تصادف شوند، شرکت‌های بیمه در قبال آن خسارت، تعهدی نخواهند داشت؛ بنابراین این مساله علاوه بر اینکه باعث افزایش هزینه‌های تهیه بیمه‌نامه شخص ثالث برای یک خانواده خواهد شد، به یکباره باعث افزایش آمار زندانیان جرائم حوادث غیرعمد هم می شود، چراکه احتمالا هر کسی که گواهینامه دارد، لزوما از عهده تهیه بیمه‌نامه شخص ثالث برای خودش هم برنمی‌آید، بسیاری از افرادی که گواهینامه دریافت کرده‌اند، اعم از دانشجویان یا زنان خانه‌دار اساسا درآمدی ندارند که بخواهند برای خود بیمه‌نامه‌ای تهیه کنند و گواهینامه را هم اخذ کرده‌اند که بتوانند خودرویی به امانت گرفته و از آن برای گذران امور خود استفاده کنند.

۱۱-راه حل کاهش معضلات بیمه شخص ثالث

ایران نژاد گفت: با اینکه اجرای این قانون در برنامه ششم توسعه تاکید شده، نیازمند تعمق و بررسی بیشتر کارشناسی توسط صاحب نظران و فعالان حرفه ای صنعت بیمه است؛ بنابراین برای راننده محور کردن بیمه شخص ثالث، باید نام راننده همانند مشخصات خودرو در بیمه نامه ذکر شود و برای جابجایی راننده محدودیت هایی وضع شود؛ همچنین شرکت های بیمه برای هر راننده یک پرونده ریسک تشکیل دهند و این پرونده در سامانه سنهاب نگهداری شود.

وی افزود: درهر حال باید دید که مراد و هدف قانونگذار و دستگاه حاکمیتی بیمه مرکزی از اجرای این طرح چیست. اگر هدف کاهش تقلب و تخلف در صنعت بیمه و کاهش تصادفات رانندگی است، شاید این سیاست از کارآیی و اثربخشی لازم برخوردار نباشد و چه بسا بتوان راهبردهای دیگری را نیز ارائه کرد.

۱۲-تبعات تغییر قانون بیمه اجباری مصوب ١٣٩۵ به ضرر شرکت های بیمه

ایران نژاد گفت : تبعات تغییر قانون بیمه اجباری مصوب ١٣٩۵ هنوز دامنگیر شرکت های بیمه نشده و هنوز دوره درمان حوادث مشمول بیمه نامه های مبتنی بر قانون قبلی تمام نشده است. قطعا پس از صدور رای بر اساس قانون جدید، تعهدات سنگین کمر شرکت های بیمه ای را خم خواهد کرد.

وی افزود: تنها راه نجات شرکت های بیمه ای از زیان در این رشته، منتفع شدن از قاعده اعداد بزرگ بر مبنای پوشش تمام وسایل نقلیه در کشور است. طبق آمارهای رسمی برخی خودروها ازجمله موتور سیکلت ها و وسایل نقلیه کشاورزی وصنعتی فاقد پوشش بیمه شخص ثالث هستند. با طرح پیشنهادی ایشان مبنی بر ایجاد صندوق بیمه شخص ثالث می توان صد درصد وسائط نقلیه موتوری کشور را پوشش داد و این رشته زیان آور را سود اور ساخت.

ایران نژاد ایده و طرح پیشنهادی شان را این گونه توضیح می دهد: می توان بیمه شخص ثالث را به شکل کنونی حذف کرد و بر اساس تعرفه مشخصی که توسط قانونگذار یا دستگاه های سیاست گذار حاکمیتی تعیین می شود، به ازای هر لیتر بنزین که در داخل باک خودروها و وسایل نقلیه ریخته می شود، مبلغی به حساب یا صندوق قانونی که برای این منظور تعبیه می شود، واریز کرد.

مدیر عامل شرکت ارزیابان خسارت ایرانیان پوشش تصریح کرد: سپس بر اساس سهم بازاری هر یک از شرکت های بیمه منابع این صندوق به بیمه گران اختصاص پیدا کند. در این پیشنهاد، کارکرد خودروها و مسافتی که پیموده می شود، مبنای سهم بیمه ای راننده ها قرار می گیرد. به این مفهوم که سهم هزینه ای و پرداختی هر راننده از صندوق بیمه شخص ثالث بر اساس میزان بنزین مصرفی و متعاقب آن میزان تردد خودروها در خیابان و جاده های کشور تعیین خواهد شد.

به گفته وی، این سهم کاملا عادلانه خواهد بود، چرا که راننده و قاعدتا خودروهایی که به میزان بیشتری تردد می کنند، در معرض ریسک و مخاطرات تصادف بیشتری قرار خواهند داشت؛ بنابراین این راننده ها طبیعتا باید سهم بیشتری از منابع صندوق مزبور را بپردازند.

ایران نژاد بیان کرد: بر این اساس، رانندگانی که در طول سال از وسیله نقلیه استفاده چندانی نمی کنند، قاعدتا باید سهم اندکی از منابع صندوق را بپردازند. این راهبرد، علاوه بر آن که به عادلانه شدن سهم بیمه ای راننده ها می انجامد، موجب می شود تا همه خودروها تحت پوشش بیمه شخص ثالث قرار بگیرند، بدون آن که نیاز به اجبار رانندگان به این کار باشد.

وی ادامه داد:  بنابراین با تحت پوشش قرار گرفتن تمامی خودروها، پرتفوی شرکت های بیمه افزایش پیدا می کند و بنا به قاعده اعداد بزرگ زیان بیمه گران به میزان زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.

به گفته این کارشناس صنعت بیمه، توسعه صنعت بیمه و افزایش اعتماد مردم به آن به دلیل عادلانه شدن سهم بیمه پرداختی راننده از منابع صندوق، مزیت دیگر این طرح است. وی به مزایای دیگر این طرح ازجمله کاهش پدیده تقلب ، تخلف و کژمنشی ها در بیمه های شخص ثالث اشاره کرد.

ایران نژاد اظهار داشت:  با راه های ذکر شده  به سادگی می توان رفتارهای پر مخاطره را از رفتارهای با ریسک کم متمایز کرد. در این صورت، نهادهای سیاست گذار قادر خواهند بود با هزینه های اندک سیاست های مرتبط با بیمه شخص ثالث را به اجرا بگذارند که این موضوع نیز از جمله مزیت های دیگر این طرح است.