فقدان سازوکار نظارت بر تبلیغات بیمه ای
اقتصادناب_اخیرا بیمه مرکزی، یک کارگزاری آنلاین را به استناد «ماده ۲۶ آیین نامه شماره ۹۲ مصوب شورای عالی بیمه” مستوجب دریافت تذکر و توقف پخش محتوای غیرواقعی خود در تبلیغات صدا و سیما شناخته است. وجود مقررات برای اینکه تبلیغات باعث تضییع حقوق ذی نفعان نشود یک امر بدیهی است اما نقدی که بر قوانین و مقررات و آیین نامه های بیمه ای وجود دارد فقدان سازوکار دارای صلاحیت بررسی و تایید یا عدم تایید یک تبلیغ است.
ماده ۲۶ چیست: «کارگزار بیمه باید از رقابت مکارانه و ناسالم و انجام تبلیغات علیه مؤسسات بیمه، نمایندگان بیمه و سایر کارگزاران بیمه خودداری کند. و در ادامه در ماده ۴۲ می خوانیم: بیمه مرکزی مرجع رسیدگی به تخلفات کارگزار بیمه از مقررات این آیین‌نامه می‌باشد»
همچنین بیمه مرکزی به آیین نامه شماره ۷۱ مصوب شورای عالی بیمه، استناد کرده و آورده است: « انجام هرگونه تبلیغات در رسانه های ارتباط جمعی و شبکه های اجتماعی بدون اخذ موافقت از روابط عمومی وامور بین الملل بیمه مرکزی فاقد وجاهت قانونی است.»
این در حالی است که: طبق تبصره ماده ۴ فصل ۲ آیین نامه ۷۱: «مؤسسات بیمه موظفند قبل از انجام تبلیغات بیمه ای در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تایید بیمه مرکزی را اخذ نمایند. عدم اظهار نظر بیمه مرکزی ظرف مدت یک هفته از تاریخ دریافت تقاضا به منزله تایید است.»
همانطور که در تبصره ماده ۴ می خوانیم مرجع ارائه کننده تاییدیه بیمه مرکزی عنوان شده اما گفته نشده روابط عمومی باید این تاییدیه را بدهد.
اما چالش چیست
وجود مقررات برای اینکه تبلیغات باعث تضییع حقوق ذی نفعان نشود یک امر بدیهی است اما نقدی که بر قوانین و مقررات و آیین نامه های بیمه ای وجود دارد فقدان سازوکار دارای صلاحیت بررسی و تایید یا عدم تایید یک تبلیغ است.
نگاهی به تجربه تبلیغات بانکها، در قالب ماده۱۳«آیین نامه تبلیغات در حوزه پولی و بانکی کشور» نشان می دهد که یک کمیسیون ۷ نفره با ترکیب زیر که در بانک مرکزی تشکیل می شود مرجع رسیدگی هستند:
۱ـ نماینده بانک مرکزی در سطح معاون به عنوان رییس کمیسیون.
۲ـ نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سطح مدیرکل به عنوان نایب رییس کمیسیون.
۳ـ نماینده دادستانی کل کشور.
۴ـ نماینده حقوقی بانک مرکزی.
۵ـ نماینده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
۶ـ نماینده سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور.
۷ـ نماینده کانون های آگهی و تبلیغاتی.
تبصره ـ جلسات کمیسیون با حضور چهار نفر از اعضا تشکیل و تصمیمات آن با رای سه نفر از اعضا معتبر است.
آیا چنین سازوکاری ضروری است
قطع به یقین ضروری است چون وقتی بانک مرکزی مرجع رسیدگی می شود برای اینکه از برخوردهای سلیقه ای دوری شود وجود کمیسیونی با ساختار ماده ۱۳ ضروری است.
اما در قوانین و مقررات بیمه مرکزی هیچ سازوکار بررسی تبلیغات جهت تایید یا رد وجود ندارد. سوال این است آیا روابط عمومی بیمه مرکزی چنین صلاحیتی را دارد. طبیعتا پاسخ منفی است چون ماموریت های روابط عمومی بیمه مرکزی روشن است و شاید به عنوان نماینده بیمه مرکزی در سازوکاری که به همین منظور تشکیل شود بتواند حضور داشته باشد اما به تنهایی نه قادر است نه صلاحیت دارد که چنین بررسی را جهت ارائه تاییدیه یا رد تبلیغ انجام دهد.
بر ماده ۲۶ آیین نامه شماره ۹۲ مصوب شورایعالی بیمه نیز همین نقد وارد است. اگر چه در ماده ۴۱ عنوان شده مرجع رسیدگی بیمه مرکزی است اما سازوکار روشنی برای اینکه رقابت مکارانه و ناسالم با رقابت غیر مکارانه و سالم تشخیص داده شود معین نشده است.
نهایتا و حرف آخر اینکه فقدان سازوکار مناسب طبیعتا باعث سرگشتگی کسب و کارها شده و زمینه گسترش سوتفاهمات و لابی ها را فراهم می کند کما اینکه بارها این مسئله را دیده ایم.
