پیش بینی اثر نرخ دیه بر صورت های مالی شرکت ها در ۱۴۰۱ / هفت هزار میلیارد زیان

اقتصادناب_پیش بینی اثر نرخ دیه بر صورت های مالی در این سناریو با فرض افزایش ۲۰ درصدی دیه و حق بیمه دریافتی میزان حق بیمه دریافتی پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ به ۵/۲۹۹ هزار میلیارد ریال و خسارت پرداختی به ۷/۳۰۶ هزار میلیارد ریال خواهد رسید که منجر به زیان ۷ میلیارد ریالی صنعت می‌شود. این در حالی است که میزان زیان صنعت از این رشته در سال ۱۴۰۰، ۶/۲۳ هزار میلیارد ریال بوده است.

به گزارش اقتصادناب به نقل از نشریه بیمه داری نوین طی سال‌های گذشته رشته شخص ثالث به عنوان رشته‌ای زیان‌ده برای صنعت بیمه محسوب می‌شد و همواره نسبت خسارت این رشته بیش از ۱۰۰ درصد بود. مبلغ دیه طی سال‌های ۹۳ تا ۱۴۰۰ بیش از ۳۲۰ درصد رشد داشت و به تبع آن شرکت‌های بیمه نیز مجبور به افزایش حق بیمه دریافتی شدند.

گرچه در بسیاری از زمینه‌ها کشور شاهد رشد فرهنگی بهتری بود؛ اما فرهنگ رانندگی در کشور تغییر محسوسی نداشته است و طی سال‌های ۹۳ تا ۱۴۰۰ عملاً تعداد متوفیان تصادفات رانندگی همه ساله بیش از ۱۵ هزار نفر است. تعداد مصدومان حوادث رانندگی نیز در سال‌های گذشته رشد قابل توجهی را تجربه کرده است.

اگر چه نرخ دیه در نهایت با حدود ۲۵ درصد رشد در روزهای آغازین سال جاری اعلام شد اما صنعت بیمه در زمستان سال گذشته  در زمینه افزایش مبلغ دیه و نرخ حق بیمه، ۳ سناریو را پیش بینی کرده است که بر اساس آن، در بهترین حالت در سال ۱۴۰۱ صنعت بیمه زیان هفت هزار میلیارد ریالی را متحمل خواهد شد و در بدترین حالت زیان ۳۲ هزار میلیارد ریالی را متحمل خواهد شد. این در صورتی است که نرخ رشد حق بیمه هم‌راستا با نرخ رشد افزایش دیه باشد.

در این تحقیق تعداد فوت‌شدگان حوادث رانندگی ثابت بوده و تعداد مصدومان حوادث رانندگی، روند افزایشی داشته است. نکته مهم اینکه کاهش آمار تعداد متوفیان و مصدومان حوادث رانندگی در سال ۱۳۹۹ متأثر از سیاست‌های منع تردد به منظور جلوگیری از شیوع بیماری کروناست.

با وجود این، به‌رغم کاهش تعداد متوفیان ناشی از حوادث رانندگی، خسارت‌های پرداختی شرکت‌های بیمه بابت دیه فوت یا جرح، کاهش قابل توجهی پیدا نکرده است، شاهد آنکه مجموع مبالغ خسارت پرداختی شرکت‌های بیمه در رشته شخص ثالث و مازاد اغلب به دلیل پرداخت دیه جرح، نقص عضو و فوت (به موازات افزایش ۳/۷ برابری مبلغ دیه طی سال‌های ۸۹ لغایت ۹۹) ۷/۸ برابر شده است.

افزایش چهار برابری دیه در هفت سال گذشته

طی هفت سال گذشته میزان دیه پرداختی ناشی از تصادفات جاده‌ای در ماه‌های عادی از ۱۵۰۰ میلیون ریال در سال ۹۳ به ۴۸۰۰ میلیون ریال در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است که نشان‌دهنده رشد ۳۲۰ درصدی نرخ دیه در ماه‌های عادی است. در ماه‌های حرام نیز نرخ دیه از ۲ میلیارد ریال در سال ۱۳۹۳ به ۴/۶ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است (شکل ۱).

با وجود اینکه نرخ دیه در سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته است، با این حال در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نرخ رشد به طور چشمگیری از نرخ تورم پایین‌تر بوده است؛ اما در سال ۱۴۰۰ نرخ رشد دیه به ۴۵ درصد رسید که نشان‌دهنده افزایش بسیار چشمگیر نرخ دیه بود که شرکت‌های بیمه را در معرض ریسک قرار می‌دهد (شکل ۲).

توزیع پرداخت و سناریوهای پیش رو

توزیع خسارت در سنوات پس از صدور بیمه‌نامه در شرکت‌های بیمه به گونه‌ای است که در سال‌های ۲ و ۳ هر کدام ۴۰ درصد از پرداخت خسارت صورت می‌گیرد و در سال‌های ۴ و ۵ نیز به ترتیب ۱۱ درصد و ۳ درصد از پرداخت خسارت انجام می‌شود (شکل ۸).

با این حال، نسبت خسارات پرداختی از حق بیمه دریافتی برای کل خسارات در سال نخست ۱۲ درصد و برای خسارات جرحی ۶ درصد است و اصل خسارات در سال‌های آتی با افزایش نرخ دیه پرداخت خواهد شد. این روند با فرض آن است که کلیه پرونده‌های خسارت مربوط به سال مبدأ طی ۵ سال به طور کامل پرداخت شود (جدول ۱).

لازم است به این موضوع توجه شود که مبنای پرداخت دیه، قیمت آن در روز پرداخت (یوم‌الاداء) است و با توجه به اعتبار یک ساله بیمه‌نامه‌های شخص ثالث از یک سو و مراحل مختلف رسیدگی به پرونده‌های جرحی و فوتی از سوی دیگر، خسارت اغلب پرونده‌های بیمه شخص ثالث در سال یا سال‌های بعد از وقوع حادثه پرداخت می‌شود و شرکت بیمه باید این نوع خسارت‌ها را بر اساس قیمت دیه در روز پرداخت، تأدیه کند.

بنابراین، با وجود آنکه ۸ ماه از ماه‏های سال ماه‌ غیر حرام است، اما در حوادثِ واقع‏شده در ماه‏های غیر حرام به دلیل طولانی بودن فرآیند پرداخت دیه و با توجه به افزایش سالانه مبلغ دیه، شرکت‌های بیمه موظف‌اند تا سقف تعهدات بیمه‌نامه به زیان‏دیدگان خسارت پرداخت کنند. بر همین اساس ۳ سناریو مبتنی بر رشد نرخ دیه و حق بیمه برای شرکت‌های بیمه در سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده است.

سناریوی اول

در این سناریو با فرض افزایش ۲۰ درصدی دیه و حق بیمه دریافتی میزان حق بیمه دریافتی پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ به ۵/۲۹۹ هزار میلیارد ریال و خسارت پرداختی به ۷/۳۰۶ هزار میلیارد ریال خواهد رسید که منجر به زیان ۷ میلیارد ریالی صنعت می‌شود. این در حالی است که میزان زیان صنعت از این رشته در سال ۱۴۰۰، ۶/۲۳ هزار میلیارد ریال بوده است.

سناریوی دوم

در این سناریو فرض بر این است که میزان دیه شخص ثالث و حق بیمه عایدی رشد ۲۵ درصدی را در سال ۱۴۰۱ تجربه کنند. در این سناریو میزان حق بیمه دریافتی شرکت‌ها به حدود ۷/۳۰۰ هزار میلیارد ریال و خسارت پرداختی به ۲/۳۲۰ هزار میلیارد ریال خواهد رسید که منجر به زیان ۲۰ هزار میلیارد ریالی صنعت بیمه می‌شود.

سناریوی سوم

در این سناریو میزان افزایش دیه ۳۰ درصد و رشد حق بیمه شخص ثالث نیز ۳۰ درصد پیش‌بینی شده است. این سناریو با توجه به شرایط اقتصادی کشور در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ محتمل‌ترین سناریو است که در نتیجه آن میزان حق بیمه تولیدی صنعت در سال ۱۴۰۱ به ۸/۳۰۱ هزار میلیارد ریال و خسارت پرداختی صنعت در این رشته به ۸/۳۳۳ هزار میلیارد ریال خواهد رسید. در نهایت، بر اساس این سناریو صنعت بیمه متحمل زیان ۳۲ هزار میلیارد ریالی خواهد شد.