ریسک‌های حال حاضر جهان را بهتر بشناسید

به گزارش اقتصادناب ریسک به مفهوم در معرض خطر قرار گرفتن است. موضوع ریسک در اقتصاد و کسب و کار اهمیت جدی دارد. ریسک‌ها را میتوان به ریسک‌های تجاری و غیرتجاری تقسیم کرد.

ریسک‌های تجاری به بازار محصولات و خدمات بستگی دارد و می تواند با شناسایی فرصت های کارآفرینانه به نوآوری‌های تکنولوژیکی، خدمات و محصولات جدید و ورود به بازارهای جدید کمک کند.

ریسک‌های غیرتجاری شامل تغییرات در محیطهای اقتصادی یا سیاسی، زیست محیطی و بهداشتی مانند کووید ۱۹ است.

کووید ۱۹ به عنوان یک ریسک غیر تجاری بر افزایش ریسک های تجاری موثر بوده است و می تواند به فرصت های کسب و کاری جدید و یا تهدید بیشتر منجر گردد.

مجمع جهانی اقتصاد (WEF) در خصوص ریسک‌های جهانی گزارشی را منتشر کرده است.در این گزارش ریسک به عنوان رویداد یا شرایطی نامشخص با پتانسیل تأثیرگذاری منفی بر کشورها و صنایع مختلف تعریف شده است.

در این گزارش ۳۱ ریسک جهانی بر اساس نظر کارشناسان رتبه‌بندی شده‌اند.ریسک‌های ناشی از کووید ۱۹ به پنج دسته اصلی تقسیم شده اند:

ریسک های اقتصادی

به دلیل شیوع کرونا تولید و مصرف کالاها و خدمات در جهان دچار تغییر شده است و در هر دو طرف عرضه و تقاضا شوک ایجاد شده است. این بحران تغییرات اقتصادی جهان را تشدید کرده است.بانک های مرکزی میلیاردها دلار برای حل مشکل هزینه می کنند و بدهی های کشورها بیشتر شده است.

ریسک های اقتصادی و درصد اهمیت آنها از نظر خبرگران:

ریسک‌های اجتماعی

با وجود تلاش های جهانی هنوز احتمال شیوع کووید ۱۹ و یا جهش بیماری وجود دارد. با کاهش سطح محدودیت و قرنطینه، برخی از ریسک ها پیچیده تر می‌گردند.نابرابری اجتماعی بیشتر شده و ممکن است رفاه اجتماعی کاهش یابد. عدم اطمینان نسبت به آینده، بیکاری و فقر بیشتر به همراه دارد. تغییر نگرش جامعه نیز از مشکلات پیش رو است.

ریسک‌های اجتماعی و درصد اهمیت آنها از نظر خبرگان:

ریسک‌های ژئوپلیتیک

عوامل ژئوپلیتیک یا جغرافیای سیاسی به مفهوم تأثیر عوامل جغرافیایی بر رفتار و قدرت دولت‌ها است.ویژگی های سرزمین، آب و هوا، منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، ویژگی های جمعیتی و خصوصیات فرهنگی، عملکرد نظام سیاسی، گزینه های سیاست خارجی را تعیین می کنند.یکی از چالش های ژئوپلیتیکی بعد از شروع بحران کرونا موضوعات بین کشوری است که می تواند به محدودیت های بیشتر تجارت بین کشورها منجر گردد.

ریسک های ژئوپلیتیک و درصد اهمیت آنها:

ریسک‌های فناوری

فناوری افراد را قادر به پیشگیری از گسترش کووید ۱۹ کرده است. ابزارهای دیجیتالی، کار از راه دور را به صورت گسترده برای مشاغل امکان پذیر ساخته است.با این حال برخی تحلیلگران معتقدند که حملات سایبری به دلیل کار از راه دور یک نگرانی رو به رشد است.همچنین اتوماسیون ممکن است به بیکاری بیشتر هم منجرگردد.

ریسک های فناوری و درصد اهمیت آنها:

ریسک‌های زیست محیطی

ابتدای شروع بحران کرونا به دلیل کم شدن تولید با کاهش آلودگی و تولید گازهای گلخانه ای روبرو بودیم، ولی وقتی اقتصادها مجددا رونق یابند موضوعات زیست محیطی چندان مود توجه قرار نخواهند گرفت. بنابراین سرمایه گذاری های زیست محیطی با تأخیر مواجه شده و اقدامات جهانی با عقبگرد مواجه می شوند.

دو ریسک زیست محیطی و درصد اهیمت آنها:

استراتژی های کسب و کار در شرایط ریسک

این سوال اساسی وجود دارد که آیا این ریسک ها برای کسب و کارها اهمیت یکسان دارند یا خیر؟ پاسخ به این سوال منفی است. این ریسک ها بر حسب نوع صنعت یا کشور با هم متفاوت هستند.برای درج جایگاه کسب و کار خود بهتر است ریسک ها را بر اساس احتمال وقوع از کم تا زیاد مشخص کنید. سپس پیامدها (کاهش و یا افزایش فروش) را بر اساس میزان اثرگذاری از کم تا زیاد تعیین کنید. ترکیب این دو عامل ۹ ناحیه را ایجاد می کند که در انتخاب استراترای و راهکار برای شرکت ها و یا کسب و کارها می تواند مفید باشد.

استراتژی های مدیریت ریسک

مدیریت ریسک به مفهوم بکارگیری رویه های تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک می باشد تا بتوان ریسک را به سطحی قابل قبول رساند. وقتی ریسک ها با ماتریس ارزیابی احتمال وقوع و پیامدهای ریسک ارزیابی شدند، حالا برای ۹ حالت ریسک می توان چهار استراتژی اجتناب، کاهش، پذیرش و انتقال ریسک را به کار گرفت.

استراتژی های جامع PDCF

برای مواجهه با ریسک می توان استراتژی ها را بر اساس دو محور در نظر گرفت. محور اول بر اساس توسعه در برابر دفاع یا نگهداری است و محور دوم سازگاری در برابر انعطاف‌پذیری است که در کنار یکدیگر چهار استراتژی را می سازند. این استراتژی ها بایستی همزمان بکار گرفته شوند.

*استراتژی های کنترلی: شناسایی ریسک ها، موانع فیزیکی و ظرفیت مازاد و استانداردسازی رویه ها تا سازمان در برابر ریسک ها محافظت شود

*استراتژی های آگاهانه: پاسخ اثربخش‌به ریسک ها و چالش‌های جدید

*استراتژی های بهبود عملکرد: تداوم بهبود، توسعه شایستگی های سازمان و منابع انسانی، بکارگیری تکنولوژی های موجود در بازار برای ارائه خدمات به مشتریان و بازارهای فعلی

*استراتژی های کارآفرینانه: خلق، ابداع و اختراع محصولات، فناوری های جدید و کشف بازارها و مشتریان جدید

سایر استراتژی ها

*تدوین استراتژی های منابع انسانی با تاکید بر نگهداشت و توسعه

*کوتاه تر سازی زنجیره تامین و خرید بیشتر از کشورهای هم مرز و یا ساخت داخل

*تمرکز بر تحول دیجیتال و پلتفرم های دیجیتالی

*تغییر مدل کسب وکار بر حسب نیاز از B2C به B2B و یا بالعکس

*ورود به کسب وکارهای جدید با ریسک کم تا متوسط ریسک انواع مشاغل و حوزه درگزارشهای قبلی آمده است.

*توسعه سبد محصولات مبتنی بر نیازهای جدید مشتریان

*تدوین استراتژی در وضعیت های خوشبینانه، بدبینانه و واقع بینانه

*بکارگیری استراتژی های مسئولیت اجتماعی کسب و کار در شرایط بحران

علی داوری(۱۳۹۹)، ریسک های جهانی و استراتژی کسب و کار تا سال ۲۰۲۲، مجموعه گزارش های دیده بان کسب و کار، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران