به نظر میرسد تنها نگاهی به تاریخ بنگاهداری مالی در کشور میتواند یاد خاطرههای بسیاری را همانند ماجرای شرکتهای مضاربهای حدود سه دهه قبل و ماجراهای موسسات مالی سالهای اخیر را زنده کند و از همه بدتر اینکه، آن چیزی که در طول این سالها تحت عنوان بیمه عمر ترویج و فروخته شده است، بیشتر از آنکه به بیمه عمر شباهت داشته باشد، به اوراق قرضه شباهت دارد. اگر توجه داشته باشیم که بیمه عمر برای استقراض نیست، هر چند که یکی از اولین پیامدهای قابل توجه آن جمعآوری نقدینگی از سطح جامعه باشد، بکارگیری نابجای ابزارهای مالی در مقیاس قابل توجه میتواند نگرانی آینده را به دنبال داشته باشد.
بیمه عمر تنها و تنها به دلیل نیاز به مقررات خاص، افراد خاص، شبکه نمایندگی خاص، نیروی کارشناسی خاص در شرکت بیمه و حتی نیروی کارشناسی خاص در بدنه نهاد ناظر محتاج دقت عمل و نگرش متفاوت از سایر انواع بیمه است. و چقدر خوب میشود اگر:
۱ – چقدر خوب میشود که شورای عالی بیمه همپوشانی اعطای پروانه نمایندگی جنرال را با اعطای پروانه نمایندگی عمر حذف و بر تخصصگرایی در حوزه عرضه بیمه عمر تمرکز کند. به شکلی که نماینده جنرال برای آنکه بخواهد مجاز به عرضه بیمههای عمر باشد، نیاز به کسب پروانه تخصصی بیمه عمر داشته باشد؛
۲ – چقدر خوب میشود که شورای عالی بیمه یک مقرراتزدایی اساسی و مقرراتگذاری اصولی را در کلیه آئیننامههای مربوط به بیمه عمر داشته باشد تا بار دیگر، نظم موجود در آئیننامههای دهه ۵۰ و همگونی بینظیر آنها با همدیگر برگردد و کمتر شاهد تعارض مقررات موجود و کاستی در ضوابط باشیم؛
۳ – چقدر خوب میشود که بیمه مرکزی بسان خواسته درست استاد دستباز، به بیمهگران با سطح توانگری پائین، اعمال محدودیت در پذیرش ریسک بیمههای عمر (خواه مستقیم و خواه قبولی) داشته باشد. هر چند که شاید بهتر باشد تا این کار به جای حد توانگری براساس رتبه اعتباری شرکت بیمه انجام شود ولی از آنجا که رتبه اعتباری در حال حاضر وجود ندارد و تا حصول به آن فاصله داریم، شاید جایگزینی موقتی سطح توانگری مالی به جای رتبه اعتباری بهتر از هیچ باشد. هر چند که سطح توانگری کمتر از یک، نویددهنده خطر بنگاهداری است ولی برای شروع این کار شاید بسنده کردن به سطحی کمتر از یک نیز مناسب باشد؛
۴. از این موضوع هم نباید غافل بود که بیمه مرکزی از طرفی باید حافظ حقوق بیمهگذاران و بیمهشدگان باشد و از طرفی دیگر به خاطر اتکایی اجباری در عملیات بیمهگران ذینفع است.
علی فرزین / مدیر بیمه های عمر و مستمری بیمه البرز و کارشناس بیمه های عمر