«بیمه‌گریِ باز» به زبان بسیار ساده! / سید مهدی احمدی

 از آنجا که تعاریف رسمی و علمی موجود در خصوص بیمه‌گریِ باز ـ یا همان Open Insurance ـ عموماً مبتنی بر مبانی فنی و تخصصی فناوری اطلاعات هستند، لذا به دست آوردن یک درک سریع، صحیح و کافی از آنها بدون داشتن پیش‌زمینه تخصصی فناوری اطلاعات، دشوار است.

از سویی، آشنایی با این مفهومِ بسیار مهم که در آستانه متحول ساختن صنعت بیمه در جهان است، برای مدیران این صنعت امری ضروری است. لذا بر آن شدم تا طی یک گفتار کوتاه، تصویری ساده و شفاف از این پدیده و آثار و تحولات آن در صنعت بیمه، ارایه نمایم.

تصور کنید ما در شرکت بیمه خود، با استفاده از ظرفیت‌ها و دستاوردهای امروزی فناوری اطلاعات، بتوانیم شرایط و امکاناتی را فراهم آوریم تا افراد و سازمان‌هایی در خارج از سازمان ما قادر باشند برای توسعه کسب‌وکار خود و یا بیمه‌گر، به صورت کاملاً مدیریت شده و هدفمند:

• اولاًـ به بخشی از داده‌های بیمه‌گر شامل فهرست‌ها و گزارش‌های اداره شده‌ای از اطلاعات مشتریان، محصولات و … دسترسی داشته باشند؛ و
• ثانیاًـ امکان به گردش درآوردن برخی از فرآیندهای کسب‌کاری داخلی بیمه‌گر را داشته باشند؛ مانند ثبت و ضبط اطلاعات، انجام برخی از انواع و مراحل صدور بیمه‌نامه، اجرای برخی از مراحل پردازش خسارت، انجام برخی از فرآیندهای دریافت و پرداخت مالی و …

درست مانند کارکنان مجاز خودمان! اما بدون آنکه به سیستم بیمه‌گری و سایر سیستم‌های سازمانی شرکت بیمه، مستقیماً دسترسی داشته باشند. به عبارت دیگر بتوانند قسمتی از سرویس‌های کامپیوتری بیمه‌گر را در محیط‌ها و یا در درون سیستم‌ها و پلتفرم‌های خود، جاسازی، فراخوانی و (به صورت توکار) استفاده کنند.

تا اینجا بپذیرید که اگر چنین شرایط و امکاناتی فراهم آمد، به آنچه ایجاد شده است بگوییم “بیمه‌گریِ باز”. بنابراین همانگونه که ملاحظه می‌شود، بیمه‌گریِ باز افزون بر آنکه یک مفهوم و زمینه توسعه کسب‌وکار مبتنی بر نوآوری است، یک پلتفرم یا به دیگر سخن، یک سازوکار و تمهید فناورانه برای آن می‌باشد. لذا می‌توانیم سه محور اصلی برای بیمه‌گری باز در نظر بگیریم: نوآوریِ باز (Open Innovation)، تجربه دیجیتال (Digital Experience) و مدل کسب‌وکار (Business Model). نوآوری باز عبارت است از فراهم آوردن زمینه مشارکت اجتماع گسترده افراد برای تحقق نوآوری؛ تجربه دیجیتال، تبدیل یا ارتقای تجربه مشتری از وضعیت سنتی به وضعیت دیجیتالی است؛ و مدل کسب‌وکار، همان طراحی و چیدمانی است که یک کسب‌وکار موفق را به‌وجود می‌آورد.

حال برای فهم بهتر موضوع بیایید چند نمونه از کاربردها و توسعه‌های قابل تصور در بستر بیمه‌گری باز را مرور نماییم.

تشکیل مشارکت‌های کسب‌وکاری

همواره کسب‌وکارهای غیربیمه‌ای وجود دارند که به خودی خود از نظر محبوبیت و نفوذ در بازار موفق عمل می‌کنند و بازار باثبات و قابل اتکایی به دست می‌آورند؛ اگر این کسب‌وکارها بتوانند به یک پلتفرم بیمه‌گری باز (به شرحی گذشت) دسترسی داشته باشند، می‌توانند با انواعی از ترکیب و ادغام در مدل‌های کسب‌وکار یا محصولات و یا کانال‌های عرضه طرفین، به خطوط تجاری جدید یا محصولات ترکیبی تازه و جذاب‌تری دست یابند و بازار خود و بیمه‌گر را توسعه دهند. به عنوان مثال شرکت حمل و نقل آنلاینی را در نظر بگیرید که با استفاده از امکانات بیمه‌گری باز، همزمان با فروش خدمات خود، خدمات بیمه‌های باربری یا مسافرتی نیز ارایه نماید. یکی دیگر از مصادیق مشهور مشارکت کسب‌وکاری بیمه، مدل بانک‌ـ‌بیمه است که در شرایط سنتی توفیق چندانی به‌دست نیاورده است، اما می‌توان جذابیت‌های چشمگیری برای این مدل کسب‌وکار مشارکتی با استفاده از ظرفیت‌های بانکداری باز و بیمه‌گری باز تصور نمود.

ایجاد توسعه و تنوع در کانال

یکی از اقدامات مهم برای توسعه بازار، ایجاد تنوع و توسعه در کانال‌های عرضه محصولات و خدمات است؛ به بیان دیگر، گسترش و سهولت دسترسی متقاضیان به محصول. اما اگر یک شرکت بیمه در شرایط رقابتی کنونی بخواهد تنوع قابل قبولی در کانال‌ها و شبکه‌های خود ایجاد نماید، مستلزم زمان و هزینه‌های بسیاری است. لیکن با ایجاد پلتفرم بیمه‌گری باز و در معرض قرار دادن آن برای شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌ها (یا به طور مشخص‌تر اینشورتک‌ها)، زمینه ایجاد تنوع در کانال بدون صرف هزینه و زمان زیاد فراهم خواهد آمد.

تقویت و تدقیق عملیات بازاریابی و افزایش ضریب احتمال موفقیت آن با استفاده از داده‌های داخلی شرکت‌های بیمه و ترکیب آنها با داده‌های بیرونی بر بستر بیمه‌گری باز، امکان مهم دیگری در این زمینه به شمار می‌رود.

ایجاد کانال‌های B2B، B2C،  B2B2C، B2C2C و … امکاناتی است که عملاً تنها با بهره‌گیری از مفهوم بیمه‌گری باز و البته به راحتی و به سرعت قابل تحقق است تا از این راه، هر فرد حقیقی و حقوقی دیگری بتواند ـ در چارچوب قواعد کسب‌وکار بیمه‌گری ـ نقش حلقه‌ای از شبکه شرکت بیمه را ایفا نماید.

بهبود و ارتقای تجربه مشتری

یکی دیگر از راه‌های مهم توسعه بازار و افزایش ضریب نفوذ در آن، بهبود و ارتقای تجربه مشتری از طریق سفارشی‌سازی خدمات و فرآیندهای کاری بر اساس سلیقه و نیاز مشتریان و شرکاست. بر همین اساس، با جلب مشارکت شرکت‌های نوآور با استفاده از بستر بیمه‌گری باز، می‌توان موقعیت بروز تجربه‌های مشتری جدید و جذابی را ایجاد نمود و با کسب مزیت رقابتی، بازار خود را توسعه داد.

مفهوم کسب‌وکارها و فرآیندهای باز پیش از این نیز در صنایع و عرصه‌های دیگر به روش‌های مختلف توسعه پیدا کرده و تجربه شده است که مرور داستان موفقیت آنها سودمند خواهد بود. از آن جمله مفهوم بانکداری باز (Open Banking) است که کاملاً موفق عمل نموده و می‌تواند سرلوحه صنعت بیمه قرار گیرد.

تحقق بیمه‌گری باز، زیرساخت‌های فناوری اطلاعاتی مستحکمی را می‌طلبد که خود یکی از چالش‌های امروز صنعت بیمه ایران است، اما مطمئناً می‌توان با داشته‌های کنونی نیز در این مسیر گام نهاد و کار را آغاز کرد؛ بدیهی است که شکل گرفتن و ادامه همین جریان، به نوبه خود می‌تواند منجر به ارتقا و تقویت زیرساخت‌ها گردد.

در پایان یادآوری می‌نماید دانستن مباحث نو و آنها را خوراک گفتگوهای روزانه و سخنرانی‌های خود قرار دادن، هرچند برای آغاز موج توسعه و همگام شدن با پیشرفت‌های جهانی، لازم و ضروری است، اما مطلقاً کافی نیست. در این میان، وظیفه برخی، آگاهی یافتن از این موضوعات و طرح و ترویج آن در جامعه خبرگان و دست‌اندرکاران و تکلیف برخی دیگر، تامل، پیگیری و جدیت ورزیدن نسبت به آن است. سرانجام روزی باید شروع کرد؛ ای کاش آن روز همین امروز باشد. به امید آینده‌ای بهتر برای ایران عزیز.

سید مهدی احمدی / معاون پیشین برنامه ریزی و تحول شرکت بیمه دی و صاحبنظر حوزه آی تی