بررسی مقایسه‌ای عملکرد شرکت‌های بیمه در نه ماهه نخست سال۹۹

 به گزارش اقتصادناب به نقل از  بیمه داری نوین در این گزارش به بررسی عملکرد شرکت‌های بیمه خصوصی در نه ماهه نخست سال جاری، تغییرات آنها نسبت به نه ماهه سال ۹۸ و مقایسه عملکرد آنها با یکدیگر می‌پردازیم. (تا زمان نگارش این نوشتار گزارش عملکرد نه ماهه بیمه میهن منتشر نشده بنابراین از انعکاس داده‌های مربوط به این شرکت در گزارش صرف‌نظر شده است).

بر اساس آمارهای منتشرشده در سامانه کدال بورس، جمع مانده دارایی‌های شرکت‌های مورد بررسی ۱۰۲۲ هزار میلیارد ریال بوده که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۴۹ درصدی همراه شده است. در این میان شرکت بیمه آسیا با مانده دارایی حدود ۱۲۵ هزار میلیارد ریال بیشترین مانده دارایی را در بین شرکت‌های خصوصی بیمه‌ای به خود اختصاص داده و در این زمینه در ماه‌های گذشته با پیشرفت قابل توجه همراه شده است.

شرکت‌های بیمه بزرگی همچون پاسارگاد، دی، البرز و دانا و از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بیمه باران نیز با رشد حدود ۱۵۵ درصدی مانده دارایی‌ها، بیشترین نرخ رشد را در این زمینه داشته که به دلیل تاز تأسیس بودن این شرکت موضوعی دور از ذهن نیست. بیمه معلم با رشد ۹۱ درصدی دارایی‌ها از این نظر در رده دوم قرار دارد. نکته سؤال‌برانگیز در این زمینه عدم رشد دارایی‌های شرکت بیمه آرمان در دوره مورد بررسی است.

اما آنچه از میزان کمی دارایی‌های یک شرکت به ویژه در صنعت بیمه مهم‌تر است، کیفیت دارایی‌ها یا به عبارتی ترکیب دارایی‌های آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ سرمایه‌گذاری‌ها (اعم از کوتاه‌مدت و بلندمدت) به صورت میانگین با وزنی حدود ۳۷ درصد بیشترین سهم از دارایی شرکت‌های بیمه را به خود اختصاص داده‌اند که این رقم نسبت به اسفند ماه سال قبل با افزایش حدود شش درصدی همراه شده است. در نقطه مقابل سهم مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان حدود ۲۷ درصد بوده که این عدد نسبت به اسفند ماه سال قبل با افت ۳ درصدی همراه شده است. این موضوع حکایت از پویاتر شدن سبد دارایی شرکت‌های بیمه در نه ماهه نخست سال جاری دارد. دارایی‌های ثابت مشهود (مثل ساختمان)، سایر حساب‌های دریافتنی و موجودی نقد نیز دیگر اقلام مهم دارایی‌ها در شرکت‌های بیمه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.

هر چند آمار رسمی از سوی بیمه مرکزی در مورد حق بیمه دریافتی صنعت بیمه اعلام نشده است؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ شرکت‌های مورد بررسی در نه ماهه نخست سال جاری در مجموع ۳۹۶ هزار میلیارد ریال حق بیمه دریافت کرده‌اند که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد حدود ۳۴ درصدی همراه شده است. در این میان دو شرکت نیمه دولتی بیمه آسیا و دانا رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت بیمه زندگی خاورمیانه کمترین میزان از حق بیمه دریافتی در میان شرکت‌های بیمه را داشته است. با این حال این شرکت با ۲۴۲ درصد رتبه نخست را به لحاظ نرخ رشد حق بیمه در میان شرکت‌های گروه داشته است. دو شرکت بیمه تجارت تو با رشد ۹۴ درصدی و ملت ۸۳ درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. کاهش حق بیمه دریافتی در شرکت بیمه آرمان از مهم‌ترین نکات در بررسی مقایسه‌ای عملکرد شرکت‌ها در نه ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

همچنین آمار‌ها نشان می‌دهد در نه ماهه نخست سال ۹۹ شرکت‌های بیمه، حدود ۷۸ درصدی از حق بیمه دریافتی خود را به صورت مستقیم نزد خود نگاه داشته و حدود ۲۲ درصد دیگر از آن را اتکایی کرده‌اند. این در حالی است که درصد نگهداری در ۱۲ ماهه سال ۹۸ حدود ۷۹ درصد بوده است. در این بین شرکت بیمه حافظ بیشترین سهم نگهداری را در میان شرکت‌های بیمه داشته این در حالی است که سهم حق بیمه واگذاری اتکایی از سوی شرکت‌هایی همچون بیمه آرمان، دی، ملت، نوین بیشتر از میانگین بوده است.

نسبت خسارت، یکی از اصلی‌ترین معیار‌های ارزیابی شرکت‌های بیمه به شمار می‌رود که نشان می‌دهد این شرکت‌ها چه میزان از حق بیمه دریافتی خود طی یک دوره را به عنوان خسارت پرداخت کرده‌اند. میانگین این نسبت در میان شرکت‌های مورد بررسی حدود ۴۶ درصد بوده است. آمار‌ها نشان می‌دهد شرکت بیمه معلم با نسبت خسارت حدود  ۷۷ درصدی ضعیف‌ترین عملکرد را در بین شرکت‌های بیمه خصوصی در نه ماهه نخست سال ۹۹ داشته است. در سوی مقابل نیز سه شرکت بیمه زندگی خاورمیانه، پاسارگاد و تجارت نو همچون سال ۹۸ بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر شرکت‌ها از این نظر داشته‌اند. (به دلیل تازه تأسیس بودن بیمه زندگی باران این عدد برای این شرکت موضوعیت ندارد.)

برای مقایسه عملکرد شرکت‌ها در حوزه بیمه‌گری، از معیار حاشیه سود عملیات بیمه‌ای استفاده شده است که بر این اساس بیشتر از نیمی از شرکت‌های مورد بررسی دارای حاشیه زیان عملیاتی بوده‌اند. در این زمینه (بدون توجه به عملکرد شرکت در زمینه سرمایه‌گذاری) شرکت‌های بیمه دی، آرمان و حکمت سرآمد گروه بوده‌اند. این در حالی است که عملیات بیمه‌ای در شرکت‌های بیمه کارآفرین، ما و ملت با زیان سنگین همراه بوده است. نکته بسیار مهم آنکه به لحاظ تعدادی شرکت‌هایی که عملیات آنها در نه ماهه زیان‌ده شده نسبت به نه ماهه و ۱۲ ماه سال ۹۸ بیشتر شده است.

در کنار امور مربوط به بیمه‌گری و سرمایه‌گذاری که دو حوزه مهم در صنعت بیمه به شمار می‌روند شرکت‌های بیمه همچون شرکت‌های فعال در دیگر صنایع هزینه‌هایی تحت عنوان عمومی، اداری و پرسنلی دارند که نوسانات در این هزینه‌ها عمدتاً به هنر مدیریت مدیر شرکت مربوط می‌شود. برای تعدیل رقم این هزینه نسبت به اندازه متفاوت شرکت‌ها، این عدد عمدتاً به صورت درصدی از درآمد اصلی شرکت (در صنعت بیمه حق بیمه دریافتی) سنجیده می‌شود. مقایسه شرکت‌های صنعت بیمه در نه ماهه نخست سال ۹۹ نشان می‌دهد بیمه خاورمیانه حدود ۲۳ درصد از حق بیمه دریافتی خود را صرف هزینه‌های عمومی و اداری کرده که با توجه به نوپا بودن شرکت قابل قبول است. در سوی مقابل هزینه‌های عمومی و اداری بیمه دی نسبت به حق بیمه دریافتی این شرکت بسیار پایین بوده است.

مجموع عملکرد شرکت‌های بیمه در حوزه عملیات بیمه‌ای و سرمایه‌گذاری با لحاظ کردن هزینه‌های عمومی و اداری و سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی به سود یا زیان خالص منجر می‌شود. آمارها نشان می‌دهند در نه ماهه سال ۹۹، شرکت بیمه خاورمیانه با ثبت حاشیهظ سود خالص بیش از ۲۶۰ درصدی بهینه‌ترین عملکرد را نسبت به حق بیمه‌های جذب‌شده خود داشته است. در سوی مقابل شرکت بیمه حافظ تنها شرکتی است که حاشیه سود منفی در نه ماهه نخست سال ۹۹ به ثبت رسانده‌اند. با این همه ممکن است برخی قراردادهای عمده در حوزه عملیات بیمه‌ای یا شناسایی سود در حوزه سرمایه‌گذاری در سه ماهه چهارم سال محقق شود؛ بنابراین قضاوت در این زمینه را باید به عملکرد شرکت به پایان سال موکول کرد.

هر چند در گزارش‌های بعدی به بررسی اجمالی شرکت‌ها به صورت جداگانه می‌پردازیم؛ اما آنچه از عملکرد شرکت‌ها دیده می‌شود در صنعت بیمه نه ماهه سال ۹۹ شاهد تحولات قابل توجهی بود که برای برخی شرکت‌ها مبارک و برای برخی ناخوشایند بود. رشد قابل توجه برخی شرکت‌ها در زمینه دارایی‌ها و حق بیمه دریافتی و سودآوری، فروش برخی دارایی‌های مازاد، بهره‌گیری از لجام‌گسیختگی بازار ارز، کسب بازده‌های متفاوت از سرمایه‌گذاری‌ها و … تنها گوشه‌ای از این تحولات است. با وجود این بیشتر شدن تعداد شرکت‌های زیان‌ده در زمینه عملیات بیمه‌ای موضوعی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. شاید در نگاه نخست بتوان این موضع را به شیوع کرونا و مباحث مربوط به آن ربط داد؛ اما آنچه مسلم است در این زمینه باید کند و کاو بیشتری صورت گیرد.