به گزارش اقتصادناب از بیمه مرکزی قانون تأسیس بیمه مرکزى ایران و بیمه‌گرى در ۳۰ خرداد ۱۳۵۰ در ۷۷ ماده به تصویب رسید و نحوه فعالیت و عملیات بیمه را در مورد شرکت‌هاى داخلى و خارجى ترسیم نمود .
اکنون بیش از ۴۷ سال از تاسیس این نهاد نظارتی می گذرد و ۱۲ نفر سکان ریاست ان را برعهده داشته اند، طی این سالها بیمه مرکزی و صنعت بیمه ایران دوران پرفراز و نشیبی را پشت سر نهاده و با امدن هر رئیس کل ، سیاستهای مختلفی در این نهاد پیاده سازی شده است.
ریسک نیوز ، بررسی عملکرد ۱۲ رئیس کل بیمه مرکزی در ۴۷ سال را در دستور کار قرار داد که در گزارش اول به ترتیب دوران ریاست چهار رئیس کل اول بررسی و در گزارش دوم عملکرد و اقدامات چهار رئیس کل بعدی واکاوی شد که در ذیل می آید:

گفتنی است، اطلاعات منتشر شده با  کمک استاد هادی دستباز و تنی چند از صاحبنظران جمع اوری گردید در این راستا ریسک نیوز از سایر اساتید و پیشکسوتان صنعت بیمه نیز تقاضا دارد که اطلاعات تکمیلی را به این رسانه اعلام کنند

احمد گرانمایه ، پنجمین رئیس کل بیمه مرکزی ایران

پس از سید محمد اعرابی ، احمد گرانمایه به عنوان پنجمین رییس کل بیمه مرکزی ایران منصوب شد، در این زمان غلامعلی غلامی نیز به عنوان قائم قام بیمه مرکزی انتخاب گردید.

گرانمایه از کارکنان و بورسیه شرکت سهامی بیمه ایران و دانش آموخته در امریکا بود.  گرانمایه در سخت ترین دوران صنعت بیمه ،یعنی جنگ هشت ساله ایران و عراق سکان هدایت بیمه مرکزی را در دست گرفت . شاید به همین دلیل است که تا اواسط ریاست  وی ، ضعف نظارت مشهود بود که نشان می دهد شرایط کلان جامعه بر ان اثر گذار بوده هر چند که در اواخر دوره ی نامبرده اقدامات قابل توجهی در حوزه نظارت صورت گرفت، اما شاید بتوان گفت دوران ریاست گرانمایه از پربارترین دوره های اموزشی صنعت بیمه محسوب می شود.

اهم اقدامات  گرانمایه را می توان بشرح زیر خلاصه کرد:

–مدیریت صنعت بیمه در سخت ترین شرایط جنگی

–تصویب طرح بیمه عمر و حوادث افراد اعزامی به خطوط مقدم جبهه وخطوط پشتیبانی به طوریکه اگر شرکت هایی اعزام نیرو داشتند تحت پوشش قرار می گرفتند.

• تصویب طرح پوشش بیمه ای منازل مسکونی در قبال بمباران هوایی دشمن
• تصویب طرح پوشش بیمه ای  کارکنان دولت
• برنامه ریزی آموزشی کارکنان و اعزام آنها به موسسه اموزشی وابسته به شرکت بیمه سویس ری (SITC ) که مخفف (Swiss Insurance Training Centre ) می باشد
• مشارکت  در اجلاس های بین المللی مانند فیر، اکو و اتحادیه نظارت کنندگان
• برای اولین  بار در این دوره دو سخنران در اجلاس بین المللی فیر در پیونگ یانگ دو مقاله تخصصی ارایه کردند
• کارشناسان ایران در کلیه کمیته های اکو و فیر جزو افراد اصلی در تهیه پیش نویس های اجلاس مشارکت فعال داشتند
• برگذاری اجلاس و سمینار اکو در اصفهان و تهران
• برگذاری سمینار های تخصصی”” شناخت زلزله تهران با همکاری کارشناسان. مونیخ ری و زیان همگانی (General Average ) در تهران توسط موسسه کلاید اند کو و با مشارکت  کارشناسان و ادجاستر های ایران و اخذ ورودیه به سمینار از شرکت کنندگان و ادامه آن در سال های بعد که هنوز هم ادامه دارد
• اخذ مجوز از موسسه بیمه چارت لندن برای برگذاری آزمون این موسسه توسط بیمه مرکزی ایران
• به روز رسانی کتابخانه بیمه مرکزی ایران با خرید کتب جدید موسسه چارتر و سی دی های آموزشی آن
• کمک و پیگیری برای راه اندازی مجدد دانشکده بیمه اکو که بعد از انقلاب فرهنگی تعطیل شده بود
• اتمام عملیات تصفیه دونمایندگی بیمه یورکشایر و اینگستراخ
• ارایه قانون نحوه اداره موسسات بیمه به همراه تاسیس شرکت بیمه تخصصی عمر به مجلس
• به پیشنهاد دولت، بیمه مرکزی ایران به عنوان سهامدار شرکت ایشین ری ( Asian Re ) سهام این شرکت را خریداری کرد
• در این دوران  انستیتوی بیمه گران لندن موافقت کرد که آزمون های چارتر در بیمه مرکزی ایران بر گزار شود
• انتقال کمیته آموزشی اکو به بیمه مرکزی ایران

گفته می شود در زمان ریاست گرانمایه  برخی لابی گری ها جهت انحلال بیمه آسیا و البرز صورت گرفته است . مرور مستندات موجود از واکنش شرکت سهامی بیمه ایران که هنوز طرز فکر انحصاری داشت حکایت می کند و لابی گری با نمایندگان مجلس و کمیته امور اقتصادی مجلس به منظور انحلال بیمه آسیا ، البرز و حتی بیمه مرکزی ایران .

مستندات موجود نشان می دهد در ان زمان کمیسیون امور اقتصادی مجلس از ۵ نفر کارشناس خبره و بی طرف در زمان ریاست سید هادی خامنه ای دعوت بعمل آورد و در خواست یک گزارش از فعالیت شرکت سهامی بیمه ایران در مورد تعداد بیمه نامه های عمر صادره کرد . این گزارش بیمه مرکزی ایران که همراه با مستندات بود به صحن علنی مجلس جهت اخذ رای رفته و تصویب شد و نقطه عطفی در تاریخ صنعت بیمه به شمار می‌رود زیرا به انحصار بیمه ایران خاتمه داد.

لازم بذکر است، حوزه نظارت بیمه مرکزی که سال‌های زیاد بود فعالیت چندانی نداشت اما در دوره گرانمایه فعال شد و  بهزاد ایثاری به عنوان سرپرست حوزه نظارت بیمه مرکزی  که تقریبا حدود ۵ سال فعالیتی نداشت، منصوب گردید.

گفتنی است ، برخی شواهد موجود حاکی است، اگر چه در دوره گرانمایه اقدامات قابل توجهی صورت گرفت اما در برخی حوزه های حقوقی عملکرد ضعیفی از بیمه مرکزی مشاهده شد مانند اختلاف حساب ایران با آمریکا در دیوان لاهه که در نهایت ایران دچار شکست سنگینی شد.

 عبدالناصر همتی ششمین رییس کل بیمه مرکزی ایران( دوره اول)

عبدالناصر همتی در زمان محمد خان  وزیر امور اقتصاد و دارائی به عنوان رییس کل بیمه مرکزی ایران انتخاب شد و سکان داری مدیریت صنعت بیمه را بر عهده گرفت. دوران ریاست همتی از ان جهت اهمیت دارد که با خصوصی سازی در صنعت بیمه گره خورده است.

مرور گذشته نشان می دهد ، تنی چند از کارشناسان صنعت بیمه از جمله  سید محمد مهدی علوی به عنوان نماینده اتاق بازرگانی درشورای عالی بیمه ، بهزاد ایثاری و هادی دستباز به عنوان دبیر کل اتاق بازرگانی بین المللی گزارشات متعددی را برای فعال سازی بخش خصوصی بانک و بیمه از طریق مهندس خاموشی ریاست وقت اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران برای دفتر رهبری،شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال کرده بودند که به نتیجه مثبت نرسیده بود.

 به هر ترتیب قدرت لابی گری همتی  در چانه زنی با شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام باعث شد که این دو نهاد ناظر موافقت خود را اعلام نمایند.

در این زمان تعدادی از نمایندگان لایحه خصوصی سازی را به مجلس ارایه کردند که در صحن علنی مطرح و نمایندگان به آن رای مثبت دادن که ابتدا بانک ها و به تبع آن بیمه ها می توانستند فعالیت خود را آغاز نمایند. این مجوز ابتدا برای مناطق آزاد تجاری داده شد و سپس سرزمین اصلی.

لازم بذکر است که نحوه این خصوصی سازی همیشه انتقادهائی به دنبال داشت به طوریکه خود عبدالناصر همتی بعدها که سکان هدایت بانک سینا را در اختیار داشت در گفتگو با یکی از رسانه ها صراحتا به خصوصی سازی در بیمه دانا ، آسیا و البرز انتقاد کرد و عنوان داشت معتقد نیستم که این شرکتها به معنای واقعی خصوصی شده اند چرا که هنوز انتخاب مدیران انها زیر چتر وزارت اقتصاد صورت می گیرد.

اگرچه بار اصطلاح خصولتی بر حجم وسیعی از نهادهای اقتصادی ایران سنگینی می کند اما انچه که مسلم است صنعت بیمه نیز ازین بار سنگین بی نصیب نمانده و با وجود خصوصی سازی اما همچنان دولت بربخش خصوصی صنعت بیمه سایه افکنده است.

مرور دوران ریاست همتی نشان می دهد وی تلاش بسیاری برای خصوصی سازی در بیمه ایران داشت که در نهایت به ثمر نینجامید.

گفته می شود ، پیشنهاد خصوصی شدن بیمه ایران به مجمع تشخیص مصلحت نظام هم رسید اما در نهایتا برخی لابی گری ها مانع انجام این امر شد، حتی شواهد حاکی است  برخی خبرگان صنعت بیمه  پیشنهاد کردند ، دولت ۳۵درصد و بخش خصوصی ۶۵درصد سهم بیمه ایران را در اختیار داشته باشند که در نهایت این تلاش ها به نتیجه نرسید و  بیمه ایران دولتی باقی ماند.
عبدالناصر همتی سال گذشته در گفتگو با شرق صراحتا اذعان داشت که “ضرورتی نمی بینم بیمه دولتی داشته باشیم” وی تصریح کرد:” آن زمان که  مجمع تشخیص تشکیل جلسه داد من استدلال کردم و در نهایت با ۲۲ رای در مقابل ۲۵ رای تصمیم بر این شد که بیمه ایران واگذار شود ولی در نهایت مسولان عالی رتبه تصمیم گرفتند بیمه ایران دولتی باقی بماند.”

پیش کسوتان صنعت بیمه می گویند ،حتی قرار بود بیمه ایران به عنوان تنها شرکت دولتی صنعت بیمه فقط در رشته هائی فعالیت کند که برای بخش خصوصی جذابیت ندارد نه اینکه در ثالث فروشی گوی سبقت را برباید اما در نهایت این اهداف محقق نشد.

اما دولتی باقی ماندن بیمه ایران بیش از همه بر مردم که سهامداران اصلی ان هستند، زیان وارد کرد چرا که اکنون این شرکت بیمه دولتی دارای زیان انباشته بیش از ۶۰۰۰ میلیارد تومانی با کسری ذخائر شدید است.
اما از خصوصی سازی صنعت بیمه در دوران همتی که بگذریم اهم اقدامات وی را در زیر می توان خلاصه کرد:

• تدوین قوانین و مقررات بازگشایی شرکت های بخش خصوصی در مناطق آزاد
• تدوین قوانین و مقررات نحوه اخذ مجوز تاسیس شرکت های بیمه در سرزمین اصلی
• دادن مجوز به متقاضیان واجد شرایط تاسیس شرکت در سرزمین اصلی
• بر قراری ارتباط با بازارهای بیمه بین المللی و ورود کارگزاران و بیمه گران اتکایی به بازار بیمه ایران
• بر گزاری سمینار های تخصصی سالیانه
• انتخاب روز ۱۳ آذرماه به عنوان روز بیمه
• ادامه آموزش های درون سازمانی در بیمه مرکزی ایران
• مشارکت  بیمه مرکزی ایران در اجلاس های بین المللی
• تجدید نظر در بسیاری از مصوبات شورای عالی بیمه
• تجدید نظر در مبانی محاسبات حق بیمه های زندگی( تعغیر جدول مرگ و میر، نرخ سود فنی حاصل از سرمایه گذاری ذخایر ریاضی بیمه های عمر، هزینه های بیمه گری )
• انتخاب  همتی به عنوان رییس هیات مدیره شرکت ایشین ری (Asian Re )
• تصویب ایین نامه بازاریابان به پیشنهاد شرکت بیمه کار افرین که پیشرو در فروش بیمه عمر و سرمایه گذاری بود. این ایین نامه تحولی در امر بازاریابی در صنعت بیمه ایجاد کرد
• تبدیل شرکت بیمه دانا از یک شرکت بیمه تخصصی بیمه عمر که برای همین منظور تاسیس شده به یک شرکت جنرال
• فصل نامه بیمه مرکزی جای خودرا به یک شماره تخصصی برای چاپ و نشر مقالات برتر سمینار داد
• ایجاد یک کمیته تخصصی از بهترین کارشناسان برای گزینش مقالات قابل ارایه در سمینار سالیانه و انتخاب موضوعات تخصصی برای هر سال
• بر گزاری سمینار تخصصی بین المللی( فیر ) در زمینه بیمه های اعتباری (Credit Insurance. )
• تاسیس شرکت بیمه صادرات و سرمایه گذاری برای پوشش ریسک های صادراتی که بعدها بیمه معلم نام گرفت
• تاسیس پژوهشکده بیمه، به طوریکه در زمان همتی به عنوان مرکز پژوهشهای بیمه ای تاسیس و سپس تبدیل به پژوهشکده بیمه شد که به عنوان یک بازوی تحقیقاتی برای بیمه مرکزی ایران محسوب می شود.

لازم بذکر است که در میان اقدامات همتی که در بالا اشاره گردید، تبدیل شرکت بیمه دانا از یک شرکت بیمه تخصصی بیمه عمر به یک شرکت جنرال، مورد انتقاد زیادی از سوی کارشناسان واقع شد چرا که بیمه دانا برای همین منظور تاسیس شده بود که در حوزه تخصصی فعالیت کندکه نهایتا این هدف محقق نگردید.

گفتنی است ، از افدامات دیگری که در دوره همتی در صنعت بیمه انجام شد تهیه پیش نویس قانون جدید بیمه در ۱۰۰ ماده با همت آیت کریمی بود که برای تصویب به مجلس رفت؛ اما همچنان همان جا مانده  و هنوز هم در بایگانی مجلس خاک می خورد.

نوروز کهزادی هفتمین رییس کل بیمه مرکزی ایران

نوروز کهزادی از مدیریت بانک توسعه صادرات به بیمه مرکزی ایران آمد و شاید در بین روسای کل بیمه مرکزی ایران کوتاه ترین دوران مدیریتی را داشت. در کارنامه کهزادی دستاورد خاصی که ره آورد این دوره مدیریتی باشد به غیر از تعامل با دستگاه های دولتی دیده نمی شود.

گفته می شود در زمان ایشان به خواست دولت بخشی از ذخایر جمع شونده صندوق تامین خسارات بدنی به دولت پرداخت گردید که کارشناسان بیمه مرکزی ایران قادرند اطلاعات بیشتری در این زمینه در اختیار قرار دهند که اگر این این امر صحت داشته باشد باعث تضعیف بنیه مالی صندوق تامین خسارات بدنی گردید.

جواد فرشباف ماهریان هشتمین رئیس کل بیمه مرکزی ایران

جواد فرشباف ماهریان از آن دسته روسای کل در بیمه مرکزی ایران است که در نوع خود اقدامات جسورانه ای انجام داده هر چند این اقدامات جسورانه مورد انتقاد بسیاری واقع شده و واژه شتابزدگی و بی برنامگی بر آن اطلاق گردیده است.
حذف ناگهانی تعرفه ها مهمترین اقدامی است که با دوران رئیس کلی فرشباف گره خورده و همچنان با گذشت سالها مورد نقد اغلب کارشناسان است چرا که معتقدند حدف تعرفه ها به صورت ناگهانی آنچنان آشفتگی در بازار بیمه ایجاد کرد که با گذشت چندین سال همچنان آسیب ان مشهود است.
به زعم برخی خبرگان بیمه حذف تعرفه ها باید با نظارت مالی بیمه مرکزی همراه شد ضمن اینکه بهتر بود این مهم به صورت تدریجی و با برنامه زمان بندی مشخص و ارایه نرخ نامه مشورتی صورت می گرفت.

به هر روی اهم دستاورد های دوره ریاست کلی ماهرویان را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:

• از مهم ترین این اقدامات لغو تعرفه های بیمه ای با استثنا بیمه شخص ثالث بوده است. در زمانی که شرکت های بیمه خصوصی در کنار ۴ شرکت دولتی به فعالیت اشتغال داشتند و در عین حال توان مالی کم تری داشتند گرفتار یک رقابت غیر حرفه‌ای با شرکت های دولتی شدند.
• بررسی و تصویب ایین نامه توانگری در دوره وی انجام و نهایتا آیین نامه ۶۹ تصویب و اجرا شد بسیاری تصویب ایین نامه ۶۹ را با وجود ایراداتی که دارد نقطه عطفی در ایجاد نظارت مالی قلمداد می کنند و ازین لحاظ نام تحول گرا بر فرشباف می نهند
• اقدامات مناسب در زمینه شناساندن بیمه عمر و توسعه و گسترش آن از طریق بر گزاری جلسه های مشترک با مسولان و شبکه فروش در پژوهشکده بیمه مرکزی
•  استمرار مجوزدهی جهت تاسیس شرکت های بیمه  
• با توجه به دوران تحریم صندوق ویژه ای را برای مقابله با تحریم ها تاسیس شد
• افزایش چاپ کتب بیمه ای توسط پژوهشکده بیمه از اقدامات مفید دوره فرشباف محسوب می شود
• بهره گیری از  مشاوره کارشناسان طراز اول صنعت بیمه از اقدامات مطلوب دوره فرشباف است