از ایستائی ریاست کریمی تا سختگیری های امین و تعاملات همتی

• تاسیس شورای فقهی صنعت بیمه با توجه به اینکه مراجع عظام تشیع انواع معاملات بیمه‌ای را مشروع اعلام نموده اند لزوم تشکیل چنین شورایی برای چه منظوری بوده است و چه دستاوردی داشته  در هاله ای از ابهام  است
• عده ای بیان می کنند که در زمان نامبرده طرح بیمه تکافل مانند کشورهای پاکستان، مالزی و…… مطالعاتی صورت گرفته که ظاهرا منتهی به نتیجه ای نشده است در حالی که طراحی  طرح بیمه ای تکفل می توانست به نفوذ بیمه در بین برادران اهل تسنن کمک کند.
• از نکات بسیار مثبت تشکیل شورای هماهنگی استانی بوده است که اگر شرکت های بیمه با هم تعامل لازم را می داشتند می توانست از بسیاری از رقابت های مخرب و ناسالم جلوگیری کند، این شورا های هماهنگی استانی در حال حاضر فعال هستنند.
• گفته می شود که طرح نظام یکپارچه سنهاب در زمان کریمی پایه ریزی و تحقیقات اولیه آن انجام شد که یکی از اقدامات مفید برای کنترل صنعت بیمه محسوب می شود.
• با توجه به وجود تحریم ها و عدم ارایه پوشش های اتکایی به بازار بیمه کشور، وی همان مسیر مقابله با تحریم ها را که در زمان روسای کل قبلی بیمه مرکزی ایران طرح ریزی شده بود ، ادامه داد.
• لازم بذکر است از انتقاداتی که به دوره کریمی وارد است بی توجهی به نظارت مالی و عدم کنترل کسری ذخائر شرکتهای بیمه می باشد
• اگر چه در دوران وی اقدامات مثبتی مانند ایجاد یک اتاق فکر از خبرگان صنعت بیمه نیز دیده می شود

محمد ابراهیم امین دهمین رییس کل بیمه مرکزی ایران

محمد ابراهیم امین دارای لیسانس اقتصاد از دانشگاه شیراز و کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی از دانشگاه «نورثروپ» است. وی در حالیکه دانشجوی دکترای اقتصاد در دانشگاه کلرمونت آمریکا بود در پی اوج‌گیری انقلاب اسلامی، درس خود را ناتمام گذاشت و برای خدمت به ایران بازگشت.

مهمترین سوابق وی مدیرکل دفتر امور بازرگانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، عضویت در هیئت مدیره و معاونت طرح و برنامه بیمه ایران و مدیرعاملی بیمه البرز از سال ۸۳ به مدت ۹ سال و همچنین مشاور رئیس کل بیمه مرکزی در زمان ریاست فرشباف از دیگر تجربیات کاری او به شمار می‌رود.

گفتنی است ، سهام بیمه البرز در زمان مدیریت وی به خریداران واگذار و شرکت از حالت دولتی به خصولتی تغییر ماهیت داد.

وی از مدیران با سابقه در سازمان برنامه و بودجه است که اگر چه از سازمان برنامه و بودجه به خانواده صنعت بیمه پیوست اما به دلیل تحصیلات اقتصادی و تجارب مالی که داشت همواره به عنوان فرد صاحب تخصص در صنعت بیمه مطرح بود.

محمد ابراهیم امین را به عنوان یک رئیس کل جدی ، بی پرده ، تخصص گرا و تکنوکرات می شناسند و شاید بتوان گفت زیر بناهای نظارت پس از ازاد سازی تعرفه ها در دوران وی پایه ریزی شد.

یکی از انتقادات جدی به آزادسازی بی محابای تعرفه ها این بود که همزمان با آزاد سازی، نظارت مالی در صنعت بیمه تقویت نشد و همین امر منجر به ظهور پدیده بیمه توسعه گردید که حاصل بی توجهی به فرایند نظارت مالی بود ، در دوره امین تلاش شد تا با شیوه رئیس کل دهم پایه های نظارت مالی تقویت شود.

دستاوردهای امین در طول خدمت در بیمه مرکزی ایران به شرح زیر است:

• توسعه و تقویت بخش نظارت بیمه مرکزی ایران ، به دلیل آزاد سازی و برداشتن تعرفه ها در زمان دکتر فرشباف وضعیت شرکت های بیمه از لحاظ نقدینگی به دلیل انباشت خسارات شخص ثالث که شرکت های بیمه با یک رقابت نا سالم و گاها به صورت اقساط به فروش می رساندن وضعیت مناسبی وجود نداشت و دو رییس کل قبلی آن چنان به این موضوع توجه نکردند ، نیاز به تقویت و فراهم آوردن ساز وکار جدید برای نظارت بهینه بر صنعت بیمه لازم بود که در زمان امین مهیا شد.
• تاکید بر جدا سازی حساب های بیمه عمر از بیمه اموال به دلیل تفاوت در نوع ذخایر گرفته شده ، در بیمه های عمرو سرمایه گذاری ذخایر جز تعهدات بیمه گر محسوب شده و باید یا در سررسید بیمه نامه و یا زمان باز خرید آن را پرداخت کند لذا نیاز به یک شفافیت مالی در صورت های مالی شرکت های بیمه احساس می شد اگر چه امین الزام تفکیک ذخائر را ایجاد کرد اما با گذشت بیش از پنج سال اما همچنان این امر مهم محقق نشده است.
• بررسی صورت های مالی شرکت های بیمه توسط مقامات نظارتی و در صورت نیاز تجدید نظر در ذخایر و صورت ریز خسارات معوقه که این شیوه ذخیره گیری بنام شیوه مثلثی شهرت یافت. اگر چه تاکید امین بر کفایت ذخایر و ابلاغ روش مثلثی برای راستی آزمائی ذخائر به مذاق بسیاری مدیران عامل خوش نیامد!
• انجام محاسبات توانگری شرکت های بیمه که از زمان دکتر فرشباف پایه گذاری شده بود با دقت و توان بیشر و انجام توصیه های لازم به شرکت هایی که توانگری لازم را با خسارات معوقه از دست داده بودند. به اعتقاد کارشناسان خبره شرکت های بیمه با توانگری کم تر از سطح ۲ نباید بیمه های بلند مدت مانند بیمه های عمر و سرمایه گذاری بفروشند در حالی که این روش هنوز ادامه دار و شرکت هایی با چند هزار میلیارد کسری این بیمه نامه ها را صادر می کنند.
• تدوین قوانین و مقررات جدید برای احراز صلاحیت مدیران کلیدی شرکت های بیمه ، شاید بتوان گفت تصویب آیین نامه ۹۰ نقطه عطفی در صنعت بیمه محسوب می شود اگر چه تصویب این ایین نامه جهت احراز صلاحیت مدیران کلیدی سبب نشد تا راههای دور زدن این آیین نامه توسط بیمه گران خلق نشود!
• تنظیم قوانین و مقررات مربوط به شفاف سازی صورت های مالی شرکت های بیمه که بسیار کلیدی و حساس بود، زیرا تعدادی از شرکت های بیمه علیرغم خسارات معوقه به خاطر رضایت سهام داران سود اعلام می کردند و زیان های انباشته را پنهان می کردند .
• شرکت در اجلاس سالیانه شرکت بیمه ایشین ری به عنوان نماینده سهام داری بیمه مرکزی ایران
•  امین در نظر داشت که بخش نظارت را از بیمه مرکزی ایران جدا کرده و یک شرکت اتکایی قوی برای بازار تاسیس نماید با عنوان شرکت ملی اتکائی در حالی که این ایه موافقان و منتقدانی داشت .
• از انجا که محمد ابراهیم امین معتقد به تفکیک نظارت و اجرا در بیمه مرکزی بود و طبق الزام قانون پنجم برنامه توسعه مبنی بر لزوم کاهش تدریجی اتکائی اجباری ،درزمان وی سهم اتکایی اجباری بیمه مرکزی کاهش یافت.
  اگر چه برخی کارشناسان معتقدند از انجا که اتکایی اجباری بر اساس قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری بوده لذا نه شورای عالی بیمه و نه دولت حق چنین کاری ندارند و می بایست این کاهش حسب ماده واحده به تصویب قوه مقننه می رسیده است.
• یکی دیگر از نقاط عطف دوره ریاست امین بر بیمه مرکزی سامان دهی ، تکمیل و گسترش سامانه سنهاب می باشد در این دوره امین تلاش کرد نظارت سیستماتیک و هوشمند را جایگزین نظارت دستی کند.
• در زمان وی واقعه ناخوش آیند ورشکستگی بیمه توسعه به دلیل زیان انباشته مالی و عدم ایفاء تعهدات اتفاق افتاد و منجر به ایجاد جو ناخوشایند برای بیمه مرکزی ایران و صنعت بیمه در جامعه گردید. اصولا از دید کارشناسان خبره که وضعیت مالی و فعالیت شرکت ها ی بیمه را رصد می کردند ،شرکت بیمه توسعه از اواخر دوران ریاست  فرشباف مشکلات مالی داشت و در زمان کریمی به دلیل بی توجهی به نظارت مالی این مشکلات تشدید شد تا نهایتا امین دستور سلب فعالیت این شرکت بیمه را صادر کرد . بسیاری از کارشناسان براین باورند که با توجه به این که امر تصفیه خسارات زیان دیدگان از محل فروش دارایی های بیمه توسعه به بیمه ایران محول شده بود، بیمه ایران خلاف مواد قانون بیمه رفتار کرده و به جای این که در ابتدا باز خرید بیمه گذاران بیمه عمر را پرداخت کند، خسارات شخص ثالث را پرداخت نمود و بیمه مرکزی ایران عکس العملی در قبال این قانون شکنی نشان نداد.
  برخی نیز معتقدند سلب فعالیت بیمه توسعه ضربه سنگینی به صنعت بیمه وارد کرد و اعتبار صنعت را زیر سوال برد در این راستا شاید بهتر بود تصمیم دیگری برای حل بحران توسعه اتخاذ می شد از سوئی بسیاری دیگر نیز این رویداد تلخ را هشداری در صنعت بیمه قلمداد می کنند که امری ناگزیر بود.
•  محمد ابراهیم امین اعتقاد به کار کارشناسی داشت و به عنوان یک تکنوکرات در صنعت بیمه شهرت دارد اما انتقادی که به وی وارد می آید این است که دایره مشاورانش همان همکاران بیمه مرکزی ایران بوده و هرگز نخواست از کارشناسان خبره و زبده خارج از بیمه مرکزی ایران سود برد.
• محمد ابراهیم امین با یک بد شانسی در بیمه مرکزی ایران مواجه شد و آن افشاء حقوق های نجومی در بیمه مرکزی ایران  و انتشار اسناد آن بوده است . چگونگی انتشار این اسناد  هنوز محل شک و تردید است آقای امین پس از این واقعه از سمت خود استعفا داد.
  محمد ابراهیم امین نمونه عینی از مدیری تخصص گرا بود که اهل مماشات نبود و تلاش می کرد در ریل انضباط حرکت کند شاید این تعهد کاری وی با افشاء فیش های حقوقی بی ارتباط نبود چرا که بیمه مرکزی طبق قانون استخدامی کشور اداره می شود.

•  همتی به این نتیجه رسیده بود که بازار بیمه کشور دیگر نیاز به شرکت های جنرال ندارد و باید شرکت های بیمه تخصصی به ویژه در زمینه بیمه های عمر و مستمری و بازنشستگی در بازار فعال شوند در این راستا اعطاء مجوز به شرکتهای جنرال را قطع کرد که این امر نقطه عطفی در فعالیت شرکتهای بیمه تخصصی محسوب می شود د راین دوره بود که اولین شرکت تخصصی بیمه عمر با نام خاورمیانه و با ریاست هیات مدیره محمد ابراهیم امین متولد شد.
• تقویت حوزه نظارت و تکمیل نرم افزار سنهاب به منظور کنترل دقیق فعالیت شرکت های بیمه
• با هدف تقویت نظارت در بخش بیمه های زندگی واحد نظارت بر بیمه های زندگی در بیمه مرکزی شکل گرفت ، در این دوره نیز اگر چه جدا سازی حساب بیمه های زندگی از بیمه اموال و کنترل بر محاسبه دقیق ذخایر ریاضی و تفکیک حساب سود و زیان بیمه های عمر از بیمه های اموال مورد توجه قرار گرفت اما واقعیت این است که هنوز هیچ نمونه عینی از تفکیک حسابها در شرکتهای بیمه دیده نمی شود.
• اعطا مجوز به یک شرکت بیمه تخصصی در زمینه بیمه های اشخاص
• تهیه و تدوین آیین نامه حاکمیت شرکتی که از اهمیت ویژه ای برای کنترل عملیات مالی شرکت برخوردار است از نقاط عطف دوره دوم ریاست همتی محسوب می شود، در کلیه کشورهای پیشرفته با استفاده از این قوانین و مقرات نظام مالی شرکت به صورت بهینه کنترل می شود.
• بازنگری در تعدادی از آیین نامه ها و مصوبات شورای عالی بیمه مانند ایین نامه توانگری مالی و ایین نامه ۶۰ در دستور کار قرار گرفت اما نهائی نشد.
• شرکت در اجلاس سالیانه شرکت بیمه ایشین ری به عنوان ریاست هیات مدیره شرکت که البته به نحوه عملکرد ایران در این شرکت و انفعال موجود انتقادات زیادی وارد است.
• بازدید از موسسه بیمه لویدز و سعی در جلب و جذب کارگزاران و بیمه گران اتکایی درجه یک برای ورود به بازار ایران
• آرام سازی فضا و جو ملتهب بازار به دلیل و قایع پیش گفته و تا حدودی جلب اعتماد قشر مصرف کنندگان خدمات بیمه ای به شرکت های بیمه
• بررسی توانگری مالی شرکت ها و دادن اخطار به شرکت هایی که در سطوح پایین قرار داشتند برای افزایش سرمایه به منظور ارتقا سطح توانگری مالی، اگر چه یکی از انتقادات وارده ان است که علیرغم مصوبه هیات وزیران بر کفایت سرمایه شرکتهای بیمه و مهلت تا پایان اسفند ۹۶ اما همچنان شرکتهای بیمه به کفایت لازم در سرمایه نرسیده اند.
• تاکید مجدد بر واگذاری اتکایی اجباری که در دوره قبل کاهش یافته بود.
• در اواخر اسفند ۹۵ بیمه مرکزی نامه ای در خصوص میزان کفایت ذخائر به شرکتهای بیمه ارسال  و برگزاری مجامع انها را منوط به کفایت ذخائر کرد
• در این جا ذکر این نکته لازم است که  همتی از مقام خود به منظور انتقال خود و یا سوابق بازنشستگی خود به بیمه مرکزی ایران استفاده نکرد و کماکان استاد دانشگاه تهران باقی ماند و سوابق خدمتش آنجا می باشد در حالیکه سایرین و حتی کسانی که از سایر سازمان ها به بیمه مرکزی ایران آمدند خود را به بیمه مرکزی منتقل و یک بار مالی کاذب برای این سازمان ایجاد کردند.

لازم بذکر است که در دوره همتی ذخیره گیری خسارات معوق با روشی توافقی پیش رفت.

همتی در دور دوم ریاست خود حدود دوسال در بیمه مرکزی ایران فعالیت کرد و سپس به عنوان سفیر ایران در چین و نهایتا  رییس کل بانک مرکزی ایران منصوب شد .

 غلامرضا سلیمانی دواردهمین رییس کل بیمه مرکزی ایران

پس از رفتن همتی ،دکتر غلامرضا سلیمانی ریاست بیمه مرکزی را برعهده گرفت او دارای دکترای حسابداری از دانشگاه تهران است و پیشتر مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری غدیر بوده است.

هیئت وزیران در جلسه ۲۷ تیر ۱۳۹۷ که به ریاست حسن روحانی برگزار شد، به غلامرضا سلیمانی امیری به عنوان رئیس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران رأی اعتماد داد.

یک از اقدامات سلیمانی در بدو ورود به صنعت بیمه تشکیل کمیته صیانت از شرکتهای بیمه با هدف بررسی عملکرد شرکتهای بیمه ای است که در شرایط چالشی قرار دارند .

گفتنی است ، سلیمانی معتقد به نظارت میدانی است در این راستا بازدید حضوری از شرکتهای بیمه را در دستور کار قرار داده است.

اقتصادی سازی عملیات اتکائی  بیمه مرکزی از دیگر برنامه های وی محسوب می شود.

لازم بذکر است که با توجه به اینکه دکتر سلیمانی کمتر از شش ماه است که به صنعت بیمه ورود پیدا کرده قضاوت و اظهار نظر در خصوص عملکرد وی در این بازه زمانی زود هنگام خواهد بود.

در پایان از استاد هادی دستباز به دلیل همکاری با ریسک نیوز جهت جمع اوری اقدامات ۱۲ رئیس کل بیمه مرکزی تشکر می کنیم.

منبع:ریسک نیوز