اقتصادناب_طبق آمار پزشکی قانونی کشور در سال‌های ۹۱ تا ۹۵ به ترتیب ۱۹هزار و ۸۹، ۱۷هزار و ۹۹۴، ۱۶هزار و ۸۷۲، ۱۶هزار ۵۸۴، ۱۵هزار و ۹۳۲ نفر و در ۱۱ ماه اول سال ۹۶ معادل ۱۵هزار ۲۳نفر به علت حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. / با تقسیم کردن تعداد متوفیات هر استان به میزان مسافر جابه‌جا شده می‌توان به شاخصی با عنوان جابه‌جایی پرریسک (در این گزارش جابه‌جایی پرریسک نامیده شده است) رسید. از هر ۱۰۰هزار نفری که در کشور جابه‌جا شده‌اند به‌طور میانگین ۹.۵ نفر جان خود را از دست داده‌اند.
به گزارش اقتصادناب به نقل از بیمه داری نوین ایران در دنیا بالاترین تصادفات جاده ای را به خود اختصاص داده است که واکاوی خطر ناک ترین جاره های ایران که منجر به بیشترین تصادفات شده اند به دلیل ارتباط مستقیم با قضای کسب و کار بیمه ضروری به نظر می رسد.
نشریه بیمه داری نوین طی بررسی نموداری در استان های مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
طول کل راه‌های کشور در سال ۹۵ به استثنای راه‌های روستایی معادل ۸۷ هزار و ۱۶۶ کیلومتر گزارش‌شده است. بنابر آمار موجود در سال ۹۵ از کل جاده‌های مختلف ۹/۴۸ درصد راه فرعی، ۳/۲۹ درصد راه اصلی، ۱/۱۹ درصد بزرگراه و ۸/۲ درصد آزادراه وجود دارد. استان فارس با ۳/۱۰ درصد از کل جاده‌ها بالاترین سهم و استان البرز با ۵/۰ درصد کمترین سهم از جاده‌های کشور را در اختیار دارند.
هنگامی‌که جاده‌های روستایی را نیز به محاسبه خود اضافه کنیم برای کل جاده‌های بین‌شهری و روستایی کشور در سال ۹۴ عدد ۲۷۷ هزار و ۳۱۷ کیلومتر به دست می‌آید. استان خراسان رضوی با ۲۱ هزار و ۵۵۸ کیلومتر و استان البرز با ۱۴۳۱ کیلومتر به ترتیب بیشترین و کمترین جاده بین‌شهری و روستایی را در اختیاردارند(شکل۱).
در سال ۹۵ بیش از ۱۶۶میلیون و ۹۸۸ هزار نفر در کشور مسافر جابه‌جا شده است. استان تهران با آنکه ۱/۱ درصد از شبکه راه‌ها را در اختیار دارد بیشترین مقدار جابه‌جایی مسافر را به خود اختصاص داده است. این استان بیش از ۲۰ میلیون و ۶۶۴ هزار نفر، مسافر جابه‌جا شده را در کارنامه خود ثبت کرده که سهم ۴/۱۲ درصدی از کل مقدار مسافر جابه‌جا شده کشور است. کهگیلویه و بویراحمد با یک‌میلیون و ۲۴۲ هزار نفر مسافر جابه‌جا شده کمترین سهم از کل مسافرین جابه‌جا شده در یک سال را ثبت کرده است(شکل۲). لازم به ذکر است که میزان مسافر جابه‌جا شده (ثبتی) در جاده‌های کشور در سال ۹۵ نسبت به سال گذشته آن ۲/۷ درصد و نسبت به پنج سال گذشته معادل ۲۶ درصد کاهش داشته است.
با تقسیم کردن تعداد مسافر جابه‌جا شده به جمع کل راه‌های بین‌شهری و روستایی مقدار تردد در جاده‌های استانی مشخص می‌شود. در استان تهران به ازای هر کیلومتر جاده معادل هفت‌هزار و ۱۵۸ مسافر جابه‌جا شده است. بعد از آن استان البرز با یک‌هزار و ۴۵۴ مسافر قرار دارد. استان هرمزگان دارای کمترین تردد مسافر به کیلومتر جاده است. در هر کیلومتر از جاده‌های این استان ۱۰۵ مسافر جابه‌جا شده است. این عدد برای کل کشور عدد ۶۰۲ مسافر در هر کیلومتر جاده بین‌شهری و روستایی است(شکل۳).
بدون تردید افزایش تردد در جاده‌ها می‌تواند ریسک تصادفات را بالا برد. طبق آمار پزشکی قانونی کشور در سال‌های ۹۱ تا ۹۵ به ترتیب ۱۹هزار و ۸۹، ۱۷هزار و ۹۹۴، ۱۶هزار و ۸۷۲، ۱۶هزار ۵۸۴، ۱۵هزار و ۹۳۲ نفر و در ۱۱ ماه اول سال ۹۶ معادل ۱۵هزار ۲۳نفر به علت حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. تعداد مصدومین این دوره نیز به ترتیب معادل ۳۱۸هزار و ۸۰۲، ۳۱۵هزار و ۷۱۹، ۳۰۴هزار و ۴۸۵، ۳۱۳هزار و ۱۷، ۳۳۳هزار و ۷۱ نفر و در ۱۱ ماه نخست سال ۹۶ معادل ۳۱۱هزار و ۳۴۹ نفر گزارش شده است. طبق این آمار میزان کشته‌ها در دوره پنج‌ساله معادل ۸/۱۹ درصد کاهش داشته است. تعداد مصدومین اما در این دوره معادل ۵/۴ درصد افزایش یافته است. بنابراین با کاهش ۲۶ درصدی تعداد مسافر جابه‌جا شده، تعداد کشته‌ها روندی نزولی داشته اما برخلاف آن تعداد مصدومین رو به افزایش بوده است.
طبق آمار سال ۹۵ تعداد کشته‌ها در استان‌های فارس، تهران، خراسان رضوی و اصفهان به ترتیب یک‌هزار و ۴۵۸، یک‌هزار و ۱۵۶، یک‌هزار و ۱۳۳ و یک‌هزار و ۲۰ نفر گزارش شده است که بالای هزار کشته در سال را به ثبت رسانیده‌اند. استان ایلام با ۱۲۶ نفر کشته در سال کمترین مقدار کشته تصادفات رانندگی را داشته است. در همین سال استان مازندران با ۱۵هزار و ۴۱۸ نفر مصدوم و استان هرمزگان با سه هزار و ۱۲۳ نفر به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد تصادفات را به خود اختصاص داده‌اند.
با تقسیم کردن تعداد متوفیات هر استان به میزان مسافر جابه‌جا شده می‌توان به شاخصی با عنوان جابه‌جایی پرریسک (در این گزارش جابه‌جایی پرریسک نامیده شده است) رسید. از هر ۱۰۰هزار نفری که در کشور جابه‌جا شده‌اند به‌طور میانگین ۹.۵ نفر جان خود را از دست داده‌اند. این شاخص برای استان هرمزگان ۲۷ نفر و برای استان چهارمحال و بختیاری ۴.۳ نفر به دست آمده است که به ترتیب بیشترین و کمترین استان با نرخ فوت حاصل از تصادفات رانندگی به میزان مسافر جابه‌جا شده در یک سال هستند(شکل۴). تعداد متوفیات استان هرمزگان تقریباً معادل میانگین کشوری و در رتبه ۱۶ و از لحاظ تعداد مسافر جابه‌جا شده در رتبه یکی مانده به آخر قرار دارد. لذا سهم بالای استان هرمزگان از شاخص جابه‌جایی پررسیک به دلیل تعداد مسافر جابه‌جا شده کمتر است. استان چهارمحال و بختیاری نیز از لحاظ تعداد متوفیات در رتبه ۲۸ و از لحاظ مسافرین جابه‌جا شده در رتبه ۱۴ قرار گرفته است.
به‌منظور دستیابی به پرخطرترین جاده‌های کشور به تفکیک استانی، آمار تعداد متوفیات را به جمع کل راه‌های بین‌شهری و روستایی تقسیم کرده‌ایم. در هر ۱۰۰ کیلومتر از جاده‌های کشور در سال ۹۵ معادل ۵.۷ نفر جان خود را از دست داده‌اند. این شاخص برای استان تهران معادل ۴۰ نفر در هر ۱۰۰ کیلومتر و برای استان خراسان جنوبی ۱.۳ نفر به دست آمده است که به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد کشته حاصل از تصادفات رانندگی به جاده‌ها در یک سال را نشان می‌دهد(شکل۵). استان تهران در سال ۹۵ بیشترین تعداد کشته را داشته اما از لحاظ جاده‌های بین‌شهری و روستایی در رتبه ۲۸ قرارگرفته است که این دو عدد باعث شده سهم کشته‌های این استان در هر ۱۰۰ کیلومتر جاده بالا باشد. استان خراسان جنوبی از لحاظ تعداد کشته‌ها در رتبه ۳۰ و از لحاظ جاده‌ها در رتبه شش قرار گرفته است.
تعداد مصدومین حاصل از تصادفات رانندگی در سال ۹۵ معادل ۳۳۳ هزار و ۷۱ نفر گزارش شده است. استان تهران با ۴۱ هزار و ۳۸۴ نفر بیشترین تعداد مصدوم در یک سال و استان هرمزگان به سه هزار و ۱۲۳ نفر کمترین تعداد مصدوم را داشته‌اند. با ادامه روال قبلی و تقسیم تعداد مصدومین به کل مسافرهای جابه‌جا شده مشخص شد که از هر یک‌هزار مسافر جابه‌جا شده، دو نفر در تصادفات رانندگی مصدوم شده‌اند. از هر هزار نفر مسافر جابه‌جا شده در یزد ۵.۱ نفر مصدوم شده که بیشترین تعداد مصدوم و استان چهارمحال و بختیاری با ۰.۷ نفر مصدوم آخرین استان از لحاظ مصدوم تصادفات رانندگی به مسافر جابه‌جا شده است(شکل۶). از بعد تعداد مصدومین استان یزد در رتبه ۱۶ و از بعد مسافر جابه‌جا شده در رتبه ۲۹ قرار دارد، لذا به دلیل تعداد مسافر جابه‌جا شده کمتر، شاخص مذکور استان یزد را در صدر قرار می‌دهد. استان چهارمحال و بختیاری نیز از لحاظ تعداد مصدومین در رتبه ۲۸ و از لحاظ مسافر جابه‌جا شده در رتبه ۱۱ قرار دارد که به خاطر تعداد کم مصدومین در رتبه آخر طبق این شاخص قرار گرفته است.
با تقسیم کردن تعداد مصدومین به کل جاده‌های بین‌شهری و روستایی، مشخص شد که در یک سال در هر کیلومتر ۱.۲ نفر در کشور مصدوم می‌شوند. این شاخص استان تهران را با عدد ۱۴.۳ در صدر استان‌ها قرار می‌دهد. استان البرز که در رتبه دوم قرار گرفته در هر کیلومتر ۵.۸ مصدوم بر جای گذاشته است. استان خراسان جنوبی با عدد ۰.۲ مصدوم در هر کیلومتر جاده، کمترین تعداد مصدوم در بین سایر استان‌ها را داشته است. عدد نسبتاً بزرگی که این شاخص برای استان تهران نشان می‌دهد به دلیل آن است که تهران از لحاظ تعداد مصدومین اولین استان کشور بود اما از لحاظ کیلومتر جاده در بین سایر استان‌ها در رتبه ۲۹ قرار دارد. استان خراسان جنوبی که با این شاخص در رتبه آخر استانی قرار گرفت ناشی از آن است که این استان از لحاظ تعداد مصدومین در رتبه ۳۰ و از لحاظ کیلومتر جاده در رتبه شش استانی قرار دارد.
تصادفات رانندگی علاوه بر تحمیل درد و رنج به خانواده‌های قربانیان، هزینه‌های سنگین انسانی و مالی بر دوش اقتصاد و به‌تبع آن صنعت بیمه برجای می‌گذارد. تعداد کشته‌های جاده‌ای در سایر کشورها و مقایسه آن با کشور، شکاف عمیق در این آمار را نشان می‌دهد. آیا پیشگیری از وارد شدن هزینه‌های سنگین این دست از تصادفات و کاهش آنها غیرممکن است؟
