بررسی نقش صنعت بیمه در حمل‌ونقل دریایی ۲۰۱۷

به گزارش اقتصادناب به نقل از بیمه داری نوین با توسعه و رشد روزافزون حمل‌ونقل دریایی، اهمیت صنعت بیمه در این زمینه هرروز پررنگ‌تر می‌شود. علاوه بر این، با گسترش علم، میزان ظرافت کالاهای حمل شده از مسیرهای دریایی افزایش‌یافته و میزان ارزش‌افزوده آن‌ها نیز به‌طور چشمگیری بیشتر شده است. ترکیب این دو عامل با مهم‌ترین عامل ریسک در حمل‌ونقل دریایی یعنی تغییر اقلیم و افزایش توفان‌های دریایی منجر به آن شده است تا اهمیت بیمه و همچنین هزینه‌های بیمه‌ها روزبه‌روز افزایش یابد. این امر تا جایی پیش رفته است که برخی از شرکت‌های بیمه‌ای به‌واسطه تغییر اقلیم و افزایش تعداد توفان‌ها، تعرفه‌های بیمه خود را در برخی مناطق جهان افزایش داده‌اند.

میزان پرداختی‌ها

بر اساس آمارهای منتشر شده توسط اتحادیه بین‌المللی بیمه دریایی در سال ۲۰۱۷ در حدود ۵/۲۸ میلیارد دلار بیمه دریایی به شرکت‌های مختلف پرداخت شده است که نسبت به سال ۲۰۱۶ معادل دو درصد رشد داشته است. از مجموع کل مبلغ، در حدود ۸۴/۶ میلیارد دلار صرف بیمه بدنه کشتی‌ها، ۲۵/۱۶ میلیارد دلار صرف بیمه کالاها، ۲۸۰ میلیون دلار صرف مسئولیت‌پذیری و بدهی‌ها و ۴۲/۳ میلیارد دلار صرف بیمه سیستم‌های انرژی دریایی شده است‌ که در مقایسه با سال گذشته، سهم بیمه بدنه و همچنین تولید انرژی دریایی یک درصد کاهش‌یافته و سهم بیمه باربری دو درصد افزایش‌یافته است(شکل۱).

از نظر تقسیم‌بندی منطقه‌ای عمده پرداختی بیمه مربوط به منطقه اروپا است که در حدود ۲/۴۹ درصد، یعنی حدود ۱۴ میلیارد دلار از این مبلغ را به خود اختصاص داده است. کشورهای آسیا و حاشیه اقیانوس آرام نیز با سهم ۲/۲۹ درصدی در حدود ۳۲/۸ میلیارد دلار از مبلغ بیمه دریایی جهان را پرداخت می‌کنند و تنها ۷/۲۱ درصد از مبلغ پرداختی بیمه مربوط به سایر مناطق جهان، ازجمله آمریکا است(شکل۲).

روند میزان پرداختی بیمه در منطقه اروپا در طی هشت سال گذشته تغییرات قابل‌توجهی کرده و از حدود ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ به ۱۸ میلیارد دلار در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ رسیده و پس ‌از آن روندی منفی را تجربه کرده است که ناشی از تقویت دلار و شرایط بازار است. در منطقه آسیا نیز روندی مشابه دیده می‌شود، درصورتی‌که در منطقه خاورمیانه روند پرداخت بیمه در طول هشت سال گذشته افزایش محسوسی را نشان داده است(شکل۳).

درآمد شرکت P&I از بیمه دریایی

شرکت P&I یکی از شرکت‌های پیشتاز در صنعت بیمه دریایی به شمار می‌رود. دریافتی این شرکت در طول سه سال گذشته به‌طور متوالی روندی منفی داشته است و در سال ۲۰۱۷ مجموع کل دریافتی این شرکت ۱۱/۳ میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال گذشته به‌طور متوسط در مناطق اجرایی مختلف ۳/۶ درصد کاهش یافته است. بیشترین دریافتی این شرکت در بریتانیا بوده که با مبلغ دریافتی ۹۲/۱ میلیارد دلار، رشد منفی ۴/۵ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد و در حدود ۶۲ درصد از کل دریافتی شرکت را تشکیل می‌دهد. بیشترین کاهش دریافتی این شرکت در سال ۲۰۱۷ نیز در ایالات‌متحده با رشد قابل‌توجه منفی ۴/۱۳ مشاهده شده است‌(شکل ۴).

وضعیت بیمه باربری

در سال ۲۰۱۷ در مجموع  ۱/۱۶ میلیارد دلار جهت بیمه باربری به شرکت‌های بیمه پرداخت‌شده است که نسبت به سال ۲۰۱۶ شاهد رشد شش درصدی بوده است. از مجموع این مبلغ، ۴۱ درصد در منطقه اروپا و ۳۲ درصد در منطقه آسیا/اقیانوس آرام پرداخت شده است که در حدود ۷۵/۱۱ میلیارد دلار در این دو منطقه پرداخت شده است. آفریقا و خاورمیانه نیز به ترتیب با سه و شش درصد از کل مبلغ بیمه، کمترین پرداختی را داشته‌اند(شکل۵).

از نظر بازار تجارت بین‌المللی بیشترین سهم بیمه پرداختی مربوط به بازار کشور چین با ۶/۹ درصد از سهم کل بیمه پرداختی کالا در جهان است که بالغ بر ۵۵/۱ میلیارد دلار است. پس از چین، کشورهای ژاپن، انگلستان و آلمان بیشترین سهم از بیمه کالا را به خود اختصاص داده‌اند‌(شکل۶).

در طی هشت سال گذشته نوسانات قابل‌توجهی در میزان مبلغ بیمه در بازارهای مختلف مشاهده ‌شده است که دلیل اصلی آن نوسانات ارزش دلار است. همانطور که در شکل مشاهده می‌شود، در سال ۲۰۱۴ به‌واسطه تقویت دلار در مقابل سایر ارزها، مبلغ بیمه در عمده بازارهای جهانی افت داشته است، درصورتی‌که در سال ۲۰۱۷ به‌واسطه کاهش ارزش دلار، عمده بازارها شاهد افزایش بیمه کالا بوده‌اند(۷).

بررسی نوسانات میزان ارزش و حجم تجارت جهانی و ارزش بیمه کالا در جهان نشان می‌دهد که در سال‌های گذشته میزان بیمه همبستگی بسیار زیادی باارزش تجارت جهانی داشته است، درصورتی‌که حجم تجارت جهانی تأثیر چندانی بر بیمه برجای نگذاشته است (شکل ۸).

میزان دریافتی و خسارت پرداختی بیمه دریایی در جهان

آمارها حاکی از آن است که در طی ۱۰ سال گذشته میزان دریافتی و پرداختی بیمه‌ها نوسانات قابل‌توجهی داشته است. به‌عنوان نمونه با توجه به بازار بیمه آسیا‌ تا سال ۲۰۱۴ میزان پرداخت خسارت توسط بیمه‌ها در حدود ۴۰ تا ۴۵ درصد از مبلغ دریافتی بوده است، درصورتی‌که میزان خسارت پرداختی توسط بیمه‌ها در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به بیش از ۵۵ درصد رسیده است که عوامل احتمالی آن انفجار  بندر تیانجین، نت کت و افت میزان حجم پرداخت بیمه بوده است(شکل ۹).

در مقابل، در منطقه آمریکای لاتین نسبت دریافتی به خسارت پرداختی بیمه‌ها در ۱۰ سال گذشته روندی نزولی داشته و از حدود ۵۵ درصد در سال ۲۰۰۸ به ۵۰ درصد در سال ۲۰۱۷ رسیده است و تنها در سال ۲۰۱۵ نسبت خسارت پرداختی به بیش از ۷۰ درصد رسید که ناشی از افزایش درخواست خسارت در یکی از کشورهای منطقه در همان سال بود.

بیمه بدنه کشتی

در سال ۲۰۱۷ در حدود ۹/۶ میلیارد دلار حق بیمه بدنه به شرکت‌های بیمه پرداخت‌شده است که نسبت به سال ۲۰۱۶، ۳/۲ درصد کاهش یافته است. در حدود ۳۲/۳ میلیارد دلار از این مبلغ مربوط به منطقه اروپا و ۷۴/۲ میلیارد دلار مربوط به منطقه آسیا و اقیانوس آرام بوده است که مجموعاً ۸/۸۷ درصد از کل بیمه پرداختی بدنه کشتی‌ها را به خود اختصاص داده است (شکل ۱۱).

از نظر بازار، عمده بیمه پرداختی بدنه مربوط به بازار کشور بریتانیا بوده است که در حدود ۴/۱۶ درصد از کل مبلغ را به خود اختصاص داده است. کشور سنگاپور نیز با سهم ۱/۱۲ درصدی در رتبه دوم قرار داشته و کشور چین، اروپای شمالی و ژاپن در رتبه‌های بعدی قرار دارند (شکل ۱۲).

بررسی روند پرداختی‌های بیمه بدنه در برخی از کشورها در طی هشت سال گذشته حاکی از آن است که در عمده بازارها از سال ۲۰۱۳ میزان پرداختی بیمه روندی نزولی را تجربه کرده است، اما در سال ۲۰۱۷ در برخی از بازارها شاهد افزایش بیمه پرداختی بدنه بوده‌ایم (شکل ۱۳).