به گزارش اقتصادناب علی سلطانی ، مدیر بیمه های اتکائی و امور بین الملل بیمه تجارت نو توقیف کشتی کره ای را از منظر بیمه ای مورد بررسی قرار داده است :

توقیف کشتی کره‌ای در خلیج فارس به بهانه آلودگی محیط زیست مجددا بحث پوشش جنگ شناورها را داغ کرد. اگرچه نرخ پوشش‌ جنگ شناور سال گذشته تا ۲۰% افزایش داشت؛ اما چند ماه پیش که تنش در خلیج‌فارس بالا رفت، وال‌استریت‌ژورنال به نقل از مالکین شناورها گفته بود که یک بار عبور هفت روزه از این منطقه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار هزینه روی دست مالک شناور می‌گذارد. پس از آن هم، وضعیت چندان باثباتی حاکم نبود و حالا بعد از توقیف کشتی هانکوک چمی کره‌جنوبی در تنگه هرمز، انتظار می‌رود حق‌بیمه‌های جنگ کشتی‌هایی که از خلیج فارس عبور می‌کنند باز هم افزایش پیدا کند. اما آیا خسارت ناشی از توقیف کشتی کره‌ای در بیمه‌نامه جنگ این شناور تحت پوشش بیمه است؟ پاسخ به متن کلوزها و قرارداد، تفسیر طرفین و مرجع قضایی بستگی دارد. اما در این بین این تهدید هم وجود دارد که مالکین محموله و شناور و حتی بیمه‌گران آن در محاکم کره‌‌جنوبی از این توقیف بر علیه ایران شکایت کنند و این محاکم قسمتی از دارایی‌های ایران که به بهانه آن توقیف انجام شده است، بسته به ارزش محموله و زیان وارده توقیف کنند.

 به همین بهانه در این یادداشت  توضیح داده‌ام که حق‌بیمه‌های جنگ کشتی برچه مبنایی محاسبه می‌شود و شرکت نروژی‌ حرفه‌ای دنیا در این پوشش جنگ شناور، چطور ابزارهای تکنولوژیک را در خدمت محاسبه حق‌بیمه جنگ کشتی‌ها قرار داده است.

جنگ، تروریسم و راهزنی دریایی تهدیدهای قابل‌توجهی برای صنعت شیپینگ هستند. این خطرات در بیمه‌نامه‌های معمول یک شناور پوشش ندارند اما با لحاظ نرخ پایینی می‌توانند به صورت سالیانه تحت پوشش قرار گیرند. این پوشش سالیانه، مجزا از حق‌بیمه‌ای است که در ازای عبور از مناطقی که در معرض این ریسک‌ها هستند باید به بیمه‌گر پرداخت شود. حالا در نظر داشته باشید که اگر منطقه‌ای که نزدیک به ۳۰% حمل دریایی نفت خام دنیا از آن عبور می‌کند در معرض ریسک جنگ قرار گیرد. در این صورت فشار برروی تمام اجزای شبکه انتقال نفت و علی‌الخصوص مالکین شناور بالا رفته و بنابراین هزینه‌های نهایی تحویل کالا افزایش پیدا می‌کند. اما چه کسی مشخص می‌کند که منطقه‌ای در معرض این ریسک‌ها قرار دارد یا خیر؟

نهاد LMA که به عنوان نماینده بیزنس آندرایتیگ در لویدز لندن شناخته می‌شود؛ با رصد دقیق شرایط مناطق مختلف، نقاطی را به عنوان مناطق جنگی مشخص و وردینگ JWC خود را آپدیت می‌کند و  معمولا سایر بیمه‌گران نیز آنرا دنبال می‌کنند. بدین‌ترتیب اگر شناوری قصد عبور از یکی از این مناطق را داشته باشد باید ضمن توافق با بیمه‌گر خود، حق‌بیمه مجزایی را پرداخت کند. LMA  در ماه می ۲۰۱۹ خلیج فارس، قسمتی از دریای عمان و امارات را در لیست JWC قرار داد و مناطق حوزه عربستان را هم گسترده‌تر کرد.

نرخ پوشش‌ جنگ شناور در سال ۲۰۱۹ تا ۲۰% افزایش داشت؛ اما چند ماه پیش که تنش در خلیج‌فارس بالا رفت، وال‌استریت‌ژورنال به نقل از مالکین گفته بود که یک بار عبور هفت روزه از این منطقه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار هزینه روی دست یک مالک می‌گذارد. بعد از آن هم وضعیت در این منطقه چندان باثبات نبود. در تصویر زیر علاوه بر نمایش ترافیک عبور انواع شناورها از تنگه هرمز، وضعیت نرخ‌ها بعد از اتفاقات سیاسی مهم در دو سال گذشته نشان داده شده است ( به نقل از S&P)

فرآیند پوشش بیمه در این بیمه‌نامه به این شکل است که وقتی یک کشتی سفر خود به این مناطق را آغاز می‌کند موقعیتش در ورود و خروج از این مناطق را به بیمه‌گر گزارش می‌کند. مشخص است که نمی‌توان این فرآیند را اتوماتیک دانست.

شرکت بیمه DNK که بیمه‌گر متقابل نروژی است و اختصاصا به صورت حرفه‌ای ریسک جنگ شناورها را تحت‌پوشش قرار می‌دهد با استفاده از IOT و ابزارهای تلماتیک این کار را کاملا تکنولوژیک انجام می‌دهد. با همکاری شرکت‌ تکنولوژیک کلیرواتر و همینطور شرکت نرم‌افزاری نوریا فرآیند انجام این کار متحول شده است. محصول نهایی این همکاری به این شکل است که به محض ورود یک کشتی به منطقه پرریسکِ از پیش تعیین شده، بیمه‌نامه‌های معمول شناور متوقف و تعهدات بیمه‌نامه جنگ این شرکت آغاز می‌شود. پس از خروج آن هم، بیمه‌نامه‌های قبلی آغاز و حق‌بیمه دقیق بر حسب زمان و موقعیت محاسبه می‌شود.

در عمل این کار با نصب یک ابزار ردگیری بر روی شناورهای بیمه‌شده توسط شرکت انجام می‌شود. این ابزار رپتور نام دارد و موقعیت شناور را به طور مداوم به شرکت کلیرواتر گزارش می‌کند. وقتی کشتی وارد منطقه از پیش مشخص‌شده می‌شود با استفاده از تکنولوژی ژئوفنس داده‌ها جمع‌آوری شده و به سیستم مرکزی شرکت نوریا به نام پاریس ارسال می‌شود. از این لحظه مسئولیت DNK و پروسه اتوماتیک محاسبه حق‌بیمه کلید زده می‌شود. همزمان با جمع‌آوری داده‌ها، از طریق ایمیل نوتیفیکیشنی به کشتی ارسال می‌شود که شناور وارد منطقه جنگی شده و به محض ترک شناور از این منطقه، ایمیل جدیدی ارسال می‌شود که به آنها اطلاع می‌دهد از این منطقه عبور کرده‌اند و میزان دقیق حق‌بیمه آن بر اساس مدت عبور و مکان آن مشخص می‌شود. اگر شناور از مناطق پرریسک خاصی مثل کانال سوئز عبور کند در ایمیل ارسالی این امکان وجود خواهد داشت که بسته به حضور نیروی مسلح روی کشتی، حق‌بیمه تا ۲۵% هم کاهش پیدا کند.

DNK اولین شرکتی است که فرآیند اتوماسیونی صدور بیمه‌نامه جنگ کشتی‌ها را به‌طور موفقیت‌آمیز پیاده‌سازی کرده است. این درحالی است که رصد حرکت شناورها موضوع جدیدی نیست؛ از گذشته و مشخصا از سال ۱۹۹۰ مالکین با استفاده از سیستم AIS سفر شناورها را از طریق ماهواره پیگیری می‌کرده‌اند. اما سیستم AIS با مشکل محدودیت فرکانس و کیفیت نامناسب روبروست و علاوه بر اینکه به صورت آنلاین توسط شرکت‌های خدمات‌رسان زیادی در دسترس است؛ امکان دستکاری در داده‌های آن نیز وجود دارد. با ترکیب سیستم AIS و داده‌های به‌دست آمده از ابزار تلماتیک رپتور شرکت DNK فرصت‌های بیزنسی قابل‌توجهی در این حوزه برای خود ایجاد کرده است و علاوه بر اینکه می‌تواند حق‌بیمه‌ها را صحیح‌تر محاسبه کند امکان بررسی دقیق‌تر خسارات در این مناطق را نیز به دست آورده است.

علی سلطانی/ مدیر بیمه های اتکائی بیمه تجارت نو