تشریح طرح پژوهشی شگردهای تقلب بیمه‌گذار علیه بیمه‌گر در بیمه‌های زندگی عطف به نقد هادی دستباز

در این طرح به اهداف ذیل پرداخته شده است:
۱-    مروری بر تعریف و طبقه بندی انواع اصلی بیمه های زندگی در ادبیات نظری
۲-    مطالعۀ مرور حیطه ای برای شناسایی شگردهای تقلب بیمه‌گذار علیه بیمه‌گر در انواع بیمه های زندگی در کشورهای منتخب (پاکستان، ترکیه، مالزی، مصر، هند، مالت، آمریکا، انگلیس و سویس)
۳-    تحلیل چارچوبی برای شناسایی شگردهای تقلب بیمه‌گذار علیه بیمه‌گر در انواع بیمه های زندگی در شرکت های منتخب بیمه  کشور
۴-    بررسی آماری پرونده های تقلب به منظور  بررسی زوایای بیشتر شگردهای تقلب بیمه گذار علیه بیمه گر در انواع بیمه های زندگی در شرکت های منتخب بیمه کشور
۵-    تدوین شناسنامۀ مربوط به انواع مصادیق و شگردهای تقلب بیمه‌گذار علیه بیمه‌گر در انواع بیمه-های زندگی
برای بررسی شگردهای تقلب در انواع بیمه های زندگی در کشورهای منتخب، جامعه آماری این مطالعه حیطه-ای شامل کلیه مقالات پژوهشی، پایان نامه ها، کتاب ها و وب سایت ها حاصل از مطالعات کیفی وکمی در خصوص شناسایی و کشف انواع تقلب های بیمه های زندگی در کشورهای منتخب است که  بیمه گذار علیه بیمه گر انجام می دهد. بازارهای موجود در کشورهای مانند آمریکا، سوییس، انگلستان، مالت و همچنین کشورهای منطقه مانند پاکستان، مصر، مالزی، ترکیه و هند مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته شده اند. لازم به ذکر است بررسی این بازارها با توجه به منابع معتبر علمی  (حدود  ۱۴۹ منبع)  مورد بررسی قرار گرفته است.
یافته های این بخش  بر اساس ۱۴۹ مرجع معتبر به دست آمده است و به شرح زیر است:
•    پاکستان: مرگ جعلی
•    ترکیه: صدمات دورغین؛ مرگ جعلی، سوا استفاده پس از خسارت، و جود اطلاعات دورغین در بیمه نامه زندگی
•    مالت: وجود اطلاعات و اسناد جعلی در بیمه نامه زندگی، مرگ جعلی یا عمدی و پولشویی
•    مالزی: مرگ جعلی، آسیب زذن جعلی، پولشویی و جعلی مستندات و تاریخ حادثه
•    مصر: جعل تاریخ، هویت و علت فوت، جعل مستندات پزشکی در بیمه نامه زندگی و مرگ جعلی
•    هند: جعل درآمد و شغل در بیمه نامه زندگی، جعل امضا، جعل علت حادثه و فوت، جعل اطلاعات پزشکی و مرگ جعلی و عمدی
•    انگلستان: مرگ عمدی و جعلی و جعل مستندات
•    آمریکا: مرگ جعلی و عمدی
•    سوییس: اعلام از کار افتادگی جعلی
از سویی دیگر، یافته های این طرح  براساس شیوه ها و روش های معتبر علمی انجام شده است که در  روش-شناسی علمی طرح به طور کامل توضیح داده شده است. همچنین این طرح توسط ناظران متخصص و خبره-ای  در حوزه صنعت بیمه مورد داوری، ارزیابی و تایید قرار گرفته شده است، (رجوع شود به شناسنامه عمومی طرح صفحه ج).  بنابراین یافته های  این طرح به عنوان یک سند علمی معتبر، قابل استناد و اعتماد می باشد.
در راستای تامین اهداف ۳ و۴، ابتدا بر اساس نتایج بخش سوم، به جمع آوری اطلاعات مربوط به مصادیق تقلب که توسط بیمه گذاران علیه بیمه گران در انواع بیمه های زندگی رخ  می دهد، پرداخته می شود. برای این منظور، این پژوهش، در دو بخش انجام شده است. بخش اول، یک مطالعۀ  مروری چارچوبی روی مصادیق تقلب در انواع بیمه های زندگی صورت گرفته است که در این مرحله، ابتدا با طراحی یک پژوهش کیفی بر اساس تحلیل چارچوبی، کار آغاز شده است. در این طراحی، مفاهیم و ایده ها، تعیین چارچوب، عملیاتی کردن و مفهوم سازی، بررسی محیط و جمعیت پژوهش، راهبردهای نمونه گیری،  انجام مصاحبه از خبرگان بیمۀ زندگی جمع آوری و سازمان دهی اطلاعات احصا شده و در نهایت مسایل اخلاق پژوهشی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش، به‌منظور کمی سازی برخی ازعوامل موثر بر مصادیق تقلب در انواع بیمه های زندگی به بررسی آماری پرونده های تقلب که توسط بیمه گذاران علیه بیمه گران در انواع بیمه های زندگی صورت می-پذیرند، پرداخته شده است.  در این بررسی آماری،  با انجام یک پژوهش آماری، ابتدا  اقلام آماری و واحدهای آماری دخیل در مصادیق تقلب  تعریف می گردند. سپس با تعیین جامعه  مورد بررسی، شیوه های نمونه گیری تصادفی، معرفی پارامترهای موثر و دخیل در مصادیق تقلب، معرفی برآوردکننده های مربوط به پارامترهای مورد نظر، اقلام آماری دخیل در مصادیق تقلب به صورت آماری مورد بررسی قرار گرفته اند.
در این طرح منظور از خبرگان، مدیران ارشد شرکت های بیمه، مدیران  بیمۀ زندگی، کارشناسان صدور ، خسارت، ارزیابان خسارت و برخی از نمایندگی های فروش است. در بخش پنجم و در راستای تامین هدف ۵، ایجاد و تدوین شناسنامه از مصادیق و شگردهای تقلب بیمه‌گذار علیه بیمه‌گر در انواع بیمه های زندگی پیاده-سازی شده است. در این شناسنامه هریک از مصادیق و شگردهای تقلب پس از شناسایی در بخش چهارم، کدبندی شده و سپس شرح جامعی از آن ها  ارائه می گردد. همچنین، در این شناسنامه، شاخص های آماری مربوط به ویژگی های این مصادیق با بررسی آماری پرونده های تقلب در بخش چهارم طرح، گردآوری شده است. از سویی دیگر، در این شناسنامه،  ویژگی های تقلب، ویژگی های بیمه گذار متقلب، محرک های وقوع تقلب و نحوه برخورد بیمه گران با این تقلب مورد بررسی قرار گرفته شده است.
در این طرح، مصادیق تقلب در این حوزه در کشورهای منتخب که شامل کشورهای منطقه و کشورهای پیشرفته در صنعت بیمه می باشند، به طور جداگانه  مورد بررسی قرار گرفته اند و هیچ آمار تجمعی در این زمینه  از همۀ کشورهای مورد بررسی در این طرح وجود ندارد.
این طرح، یک پژوهش ترکیبی از تحقیقات کیفی و کمی است و دارای متدولوژی  علمی معتبر  و منطبق بر منابع علمی روز دنیا  است که با همکاری پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی و تیم متخصصی از ناظران صنعت بیمه  صورت پذیرفته است.  از سویی دیگر مهمترین یافته این طرح، شناسنامه مصادیق تقلب در این حوزه است. شناسنامه ارایه شده از این مصادیق تقلب براساس شیوه های معتبر نظام جامع آماری برای اولین بار در ایران پیاده سازی شده است.
یافته های این بخش به شرح زیر است (لازم به ذکر است یافته ها بر اساس آمار مربوط به پرونده های تقلب در شرکت های منتخب بیمه ایران به دست آمده است